Digitale Charterbank Nederland
Seal

Digitale Charterbank Nederland

De Digitale Charterbank Nederland (DCN) is een centraal dataportal waarin uiteindelijk de gegevens van alle in de Nederlandse archiefinstellingen bewaarde charters in één zoekactie kunnen worden doorzocht. Het portal is ontwikkeld in een samenwerking tussen het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis en DE REE archiefsystemen te Groningen, die de digitale toegangen van een groot deel van de Nederlandse archieven beheert. De derde partner in het project, dat werd ondersteund door NWO, was Het Utrechts Archief. Voorts is actieve medewerking verleend door het Regionaal Historisch Centrum Limburg, het Nationaal Archief en veel andere archiefdiensten.

‘Charter’ is de archiefterm voor een afzonderlijk stuk perkament of papier, lees verder

Uw zoekacties: Charters Kerkenarmenfonds, Hoorn *, 1389-1996 Staten van Friesland voor 1580 Charterverzameling Gemeentearchief Tholen

DCN-23 Charterverzameling Gemeentearchief Tholen ( Gemeentearchief Tholen )

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
DCN-23   Charterverzameling Gemeentearchief Tholen
Inventaris
1 Johan, hertog van Lotharingen, Brabant en Limburg, oorkondt, dat de lieden van Tholen, als vrienden van Henric, geseyt Buffel, vrijgesteld worden en blijven van alle tollen op de Hont en de Schelde, een en ander naar aanleiding van het feit, dat genoemde vrienden zich bij Buffel beklaagd hebben over het heffen van tol door de tollenaars en geleiders van Papenisse en Burchvliet.
2 Schepenen van Gent vidimeren een op 9 November 1291 door Johan, hertog van Lotharingen, Brabant en Limburg gegeven oorkonde, waarbij de lieden van Tholen, als vrienden van Henric, geseyt Buffel, vrijgesteld worden en blijven van alle tollen op Hont en Schelde, een en ander n.a.v. het feit dat genoemde vrienden zich bij Buffel beklaagd hebben over het heffen van tol door de tollenaars en geleiders van Papenisse en Burchvliet.
3 Willem, graaf van Henegouwen, van Holland en heer van Friesland, oorkondt, dat hij met deze brief aan de onderdanen van zijn broeder, heer Jan van Henegouwen, heer van Beaumont, van der Tolnen in Zeeland, dat men heyt Harderscoet het recht verleent stapelvri te varen door het gehele grafelijke gebied met hun haver en koren.
4 Willem, graaf van Henegouwen, van Holland enz., verleent aan die van Tholen, als gelegen op het grondgebied van ’s graven broeder Jan van Henegouwen, het voorrecht stapelvrij te varen door het gehele grafelijke gebied met vrachten haver en koren.
5 Jan van Henegouwen, heer van Beaumont, oorkondt, dat hij de pannemannen te Tholen toestaat zout te meten, een ieder in zijn eigen zoutkeet, op voorwaarde, dat iedere panneman daarvoor jaarlijks zal geven één pond zwarte Tornois van elke pan, waarin hij zout ziedt, en twee “scouden” van elke andere pan, die hij bezit.
6 Margriete, keizerin van Rome, gravin van Henegouwen, Holland en Zeeland enz., geeft aan die van Toelne en Scakersloe tolvrijheid voor al haar tollen, als zijnde onderzaten van haar oom, de heer van Beaumont.
7 Jan van Henegouwen, heer van Beaumont, schenkt aan de pannenmannen in onsen dorpe ter Tolne een keur, waarnaar zij zich moeten richten bij de uitoefening van hun bedrijf, zulks tegen betaling aan de heer van 1 pond zwarte Tornois, één grote tegen 16 penningen berekend, voor elke panne ter Tholen, waar zout gewonnen wordt, benevens van 2 scouden van iedere andere zoutpan.
8 Frater Gerardus de Nycia, prior van O. L. Vrouwe van den Berg Carmel, van het convent te Schoonhoven, vidimeert het vidimus van schepenen van Gent d.d. 1330 September 15
9 Jan van Bloys, heer van Scoenhoven en van der Goude, geeft een handvest en keuren aan die van ter Tholen, houdende bepaling van de strafmaat bij het toebrengen van lichamelijk letsel of vergrijp tegen de goede zeden, diefstal en andere delicten, alsmede voorschriften voor het oplossen van civiele geschillen.
10 Jan van Chastellon, graaf van Bloys enz., verleent aan die van der Tholen in Zeelant het recht van schuldvordering, binnen één jaar na het ontstaan der schuld, of later, ingeval er binnen het jaar geen goederen opvorderbaar zijn, mits zulks in de schuldbrief wordt aangetekend; tevens wordt aan hen het recht van vrije jaarmarkt verleend, ingaande jaarlijks ’s Maandags na Sint Jan te Midzomer en acht dagen durende.
11 Schepenen en raad van de stad Bruesele verklaren ten genoege van burgemeesters, schepenen en raad van de stad van der Tolne, dat hun poorter Jan Goes, scipman, voor hen te kennen heeft gegeven afstand te doen, voor hem en zijn nakomelingen, van alle pretenties en aanspraken, die hij t. a. v. geld of goederen zou kunnen doen gelden tegenover die van Tholen.
12 Guy van Chastillon, graaf van Bloys, heer van Avesnes enz., beslist, dat Hanye en Hadde Ellynck c.s. , als luden van der Tolne, benadeeld door het feit dat de drossart van Brabant met lieden van Steenberge een moerdijc, genaamd “Zulverhoec”, heeft doen doorsteken, de door hen hierdoor geleden schade mogen verhalen op de bezittingen van Zoetaert Maartenss. En Marcelis van Hulst, gelegen in het land van der Tholne of te Doorlo, aangezien genoemde personen zich, zo nodig, garant verklaard hebben.
13 Aelbrecht, palesijne upten Rijn enz., oorkondt ontvangen te hebben van onsen stede van der Tholen 1000 schilden, in mindering van 2000 Hollandse schilden, verschuldigd voor de schenking van handvesten en privilegiën.
14 Aelbrecht, palensgrave upten Rijn, oorkondt ontvangen te hebben uit handen van heer Garbrants van de Couster, provest van Bergen in Henegouwen, vanwege de goede stede van der Tholen duizend Hollandse schilden, de Vlaamse nobel voor twee schilden gerekend, zulks ter vergelding van het laatst ontvangen handvest.
15 Aelbrecht, palensgrave upten Rijn, hertog in Beyeren, graaf van Henegouwen, van Hollant en Zeelant, heer van Vrieslant, bepaalt, dat die van Tholen en het ambacht Schakerlo ingeval de graaf ter heervaart moet trekken, hem dienen zullen met een kogge, bemand met eenendertig koppen.
16 Willem, palensgrave opten Rijn, hertog in Beyeren, oorkondt, dat hij door die van der Tholen en het ambacht Schakerlo gehuldigd en ontvangenis als landsheer, waarom hij wederkerig om der wille van ontvangen of nog te ontvangen dienstenhen bevestigt in al hunne handvesten en privileges, hun geschonken door zijn voorvaderen en zijn oom, heer Jan van Henegouwen en diens nakomelingen, graven van Bloys.
17 Willem, hertog in Beyeren enz., graaf van Henegouwen, van Holland, verleent rechten en keuren voor het toepassen van strafmaatregelen en het heffen van boeten en lasten, betrekking hebben de op het onderhoud van dijken en wegen in de polders, behorende tot het land van Tholen en het ambacht Schakerlo.
18 Baljuw, burgemeesters, schepenen en gemene poorters van de stad Tholen verklaren tegen betaling van 22 gouden Engelse nobels ’s jaars, voir coninc Heynricx tyden van Ingelant der saliger gedachten lestleden geslagen, aan heer Peter van der Zande, proost van Condeyt, als voogd van de genieters van deze som, de minderjarigen Dirc en Heyrick van der Zande, in pacht te hebben ontvangen het school- en schrijversambt der stad Tholen.
19 Jacob, hertogin in Beyeren enz., gravin van Holland en Zeeland, oorkondt, dat zij confirmeert de handvesten en privilegiën van haar voorvaderen, graven van Holland en Bloys.
20 Johan, hertog van Lothrijck, van Brabant enz., graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland, concenteert, dat die van der Tholen lijfrentenverkopen, waarvoor het geld moet worden gevonden uit de stadsmiddelen, om zodoende het losgeld te kunnen betalen, gevorderd voor Pieter Ver Marie-zoon, Cornelis Claess en Heyn Busse, poorters van Tholen, die door heer Jan van Beieren, bisschop van Luik, gevangen gehouden, thans losgelaten zijn tegen betaling van een losgeld, groot 450 schilden, waarvan 50 schilden met gereed geld betaald moesten worden.
21 Johan, palensgrave bij Rijne, hertog in Beyeren, soen van Henegouwen, van Hollant en van Zeelant, oorkondt, dat hij heeft geconfirmeerd de rechten, privilegiën en handvesten van de stede van der Tholen, geschonken door of vanwege de graven en gravinnen van Holland.
22 Schepenen van Gent vidimeren een vidimus van de schepenbank aldaar gedagtekend: anno millesimo trecentesimo tricesimo, sabbato post exaltationem sancte crusis (1330 September 15) maar in dit vidimus foutief geciteerd als gegeven anno millesimo trecentesimo sabbato post exaltationem sancte crusis (17 September 1300), waarbij door genoemde schepenbank verklaard wordt, dat zij op haar beurt op 15 September 1330 gezien heeft een brief, gegeven anno domini millesimo Ccmo nonagesimo primo, feria ante festum beati Martini hyemalis (1291 November 9, zie hiervóór regest nr 1), waarbij door Johan, hertog van Lotharingen, aan die van Tholen blijvende vrijdom van tollen wordt verleend op Hont en Schelde.
23 Philips, hertog van Bourgondië enz., graaf van Holland en Zeeland, oorkondt dat hij bij deze bevestigt alle privileges en handvesten, aan de stad Tholen geschonken door zijn oom, Willem van Beieren, graaf van Holland en Zeeland, en diens voorvaderen.
24 Jacoba, hertogin in Beyeren, gravin van Henegouwen, Holland en Zeeland enz., oorkondt, dat zij bevestigt aan de stad en de gemene poorters van der Tholen alle handvesten, privilegiën en rechten, als de voorgaande graven en gravinnen hun geschonken hebben.
25 Philips, hertog van Bourgoingne enz., oorkondt, dat aan hem door den dood onser liever nichten, Jacoba, hertogin in Beyeren, gravin van Oistervant, het land van der Tholen en Schakerlo is toegevallen, waartoe hij zich als erfheer moet doen huldigen en van zijn kant aan zijn onderzaten bij ede trouw en bijstand beloven; dat hem dit door velerlei zaken, die hem te Rijsel terughouden, voor het ogenblik onmogelijk is, waarom op verzoek van ’s hertyogen raad enige afgevaardigden van de stad Tholen naar Rijsel gezonden zijn om aldaar de hertog te huldigen en van zijn kant de eed van trouw te ontvangen, waardoor hun rechten en privileges nu en in de toekomst onverkort gehandhaafd zullen worden.
26 Philips, hertog van Bourgoingne enz., oorkondt, dat hij door de goede stede van der Tholen gehuldigd is, nadat deze hem aangekomen is door erfenis van zijn overleden nicht vrou Jacob, hertoginne in Beyeren, gravinne van Oostervant, waarom hij met deze brief alle handvesten, privileges, rechten en keuren der stad bevestigt, welke hun door vroegere graven en gravinnen geschonken zijn.
27 Philips, hertog van Bourgoingne enz. , oorkondt, dat die van Tholen voor de trouwe diensten, die zij hem bewezen hebben en nog bewijzen zullen, met deze brief voorrecht ontvangen een baljuw en schepenen binnen hun stad te hebben, die trouw zullen zweren aan de H. Kerk en aan de stad, terwijl de baljuws bij ontstentenis van de graaf of gravin vonnis zullen wijzen en recht zullen oefenen totdat de nieuwe landsheer of vrouwe binnen hun stad gehuldigd zal zijn; voorts wordt bepaald, dat voortaan niemand binnen Tholen burgemeester, schepen of klerk mag zijn, alvorens hij poorter der genoemde stad is en drie jaren binnen haar muren heeft gewoond.
28 Philips, hertog van Bourgoigne enz. , oorkondt aan schepenen van Tholen en Schakerlo, dat hem ter ore is gekomen hoe zij onwillig zijn bevonden om vonnis te wijzen inzake het opbrengen van “schoten en beden” door de heerlijkheid Tholen aan de landsheer verschuldigd, als op hem vererfd door zijn nicht “van Oostervant”, waarom zij gesommeerd worden als getrouwe onderdanen van hun heer, aan wie zij hulde en trouw hebben gezworen, alsnog onmiddellijk vonnis te wijzen en zich, wanneer zij dit niet verkiezen te doen, deswege onverwijld voor de hertogelijke raad te ’s-Gravenhage te komen verantwoorden.
29 Philips, hertog van Bourgondië enz. , oorkondt, dat hij concenteert dat de gezworen bode van Tholen, beëdigd door de baljuw, en met de roede in de hand, alle voorkomende besettingen, arresten en becommeringen zal mogen doen, met gelijk effect, alsof dit, zoals tot dusverre het geval is geweest, gedaan werd door de baljuw van Tholen en Schakerlo en drie schepenen, een en ander om voor de hertog en zijn onderdanen een billijker en rechtvaardiger rechtsbestel te verkrijgen.
30 Philippe, duc de Bourgoingne etc. , stelt aan tot zijn Maistre esprenetier en tot zijn rosticier in al zijn landen en heerlijkheden zijn kok, Johan de Blois, pour considération des bons et aggréables juces die hij den hertog dagelijks bereidt, terwijl als zodanig met zijn vrije wil ontslagen wordt de maistre fauconnier (valkenier) Loys Salart, wiens competenties volledig op Johan de Blois overgaan.
31 Philips, hertog van Bourgondië enz. , oorkondt dat hij verstaat, dat die van Tholen door die van Amsterdam schadeloos gesteld worden voor een bedrag van £ 66 13 sch. 4 penn. Gr. Vl., door die van Tholen aan hen voorgeschoten ter betaling van een Engelse vordering, waartoe die van Amsterdam van ’s hertogs wege nogmaals gesommeerd worden door de president van zijn raad; tot het tijdstip, waarop de betaling een feit zal zijn, zal in het gehele rechtsgebied van de hertog beslag gelegd worden op alle koopmansschappen, schepen en goederen van de stad Amsterdam of Amsterdamse poorters toebehorende.
32 Philippe, duc de Bourgoigne etc., verleent aan die van der Tholen, wier stad op 16 Mei 1452 door brand is verwoest, waarbij de poorten der stad en het stadshospitaal vernield zijn, enige voorrechten, om zich hierdoor gemakkelijker van de geleden schade te herstellen, bestaande uit het mogen berechten van manslag, buiten de stadsvrijheid begaan, het recht van uitbanning uit het stadsgebied en cas blamatoires, waarbij door baljuw, burgemeesters en schepenen een maximum boete kan worden opgelegd van 20 tournoise ponden, het pond 20 gr. Vl. gerekend, en het vorderen van een recht van exue, bestaande uit een 20ste penning over al het bezit van een ieder, die Tholen metterwoon verlaten wil, benevens het recht om, wanneer dit door het merendeel der notabele mannen dienstig geacht wordt, lijfrenten op de stad Tholen te mogen verkopen.
33 Philippe, duc de Bourgoigne, oorkondt, dat hij aan die van Tholen, wier stad op 16 Mei 1452 door brand verwoest is, waarbij de stadspoorten, het stadhuis en het hospitaal verloren zijn gegaan, om zich enigermate van de schade te herstellen, tot wederopzeggen toe in erfpacht uitgeeft de molens en maalderijen, hem toebehorend in stad en lande van Tholen en Schakerlo, tegen een jaarlijkse pachtsom van 48 Vlaamse ponden, jaarlijks te betalen op Sint Remigiusdag (1 oktober), waarvan de eerste termijn vervallen zal 1 oktober 1453.
34 Philippe, duc de Bourgogne etc., maakt bekend aan die van de grafelijke rekeningen te ’s-Gravenhage in Holland, dat hij, ten gevolge van de brand, die op 16 Mei de stad Tholen tot op 1/6 gedeelte verwoest heeft, voor de tijd van tien achtereenvolgende jaren afstand doet van de “scot ou ayde”, ten bedrage van 400 pond groten ’s jaars, als schatting aan hem verschuldigd door die van Tholen; deze som zal door de baljuw en de ontvanger der stad verdeeld worden onder de gemene burgers en inwoners, die hun woningen weder opbouwen; de genoemde baljuw en ontvanger zullen hun rekening en verantwoording hieromtrent afleggen aan de grafelijke rentmeesters.
35 Philips, hertoge van Borgoungen enz. , oorkondt dat de stad Tholen tot zijn behoef zich garant heeft verklaard voor een zeker bedrag aan lijfrenten, waarvoor zij hierbij schadeloos gesteld wordt doordat de hertog zijn domein te Tholen en Schakerloo beschikbaar stelt, zodat de stad Tholen zich, indien noodzakelijk, uit de domeininkomsten kan dekken voor eventuele tekorten, die zij, borg blijvend voor de hertogelijke “lijfpensiën”, zouden kunnen lijden.
36 Philippe, duc de Bourgogne, maakt bekend aan de baljuw en het schoutendom der stad Tholen, of hun plaatsvervangers, dat hij aan burgemeesters en schepenen der stad toestemming heeft verleend om zich bij uitgifte van lijfrentebrieven, in omloop gebracht om de hertog financieel met de opbrengst der verkoopsom te kunnen steunen en 70 £ Vl. Per jaar bedragende, te bedienen van hetzelfde zegel, waarmede vroegere, reeds in omloop gebrachte rentebrieven, voor hetzelfde doel, bedragende 50 £ gr. Vl. per jaar, gezegeld zijn.
37 Claes de Vriese, raadsheer van de hertog van Bourgondië, rentmeester generaal van Holland, oorkondt, dat door hem, ten gunste van de hertog, alle penningen uit handen van die van Tholen ontvangen zijn, afkomstig van de verkoop van tien lijfrentebrieven, zulks tot een totaal van 700 £ gr. Vl., waarom hij dus die van Tholen voor deze som quiteert.
38 Philips, hertog van Bourgondië, oorkont, dat de steden en sommige dorpen van Zeeland op verzoek van ’s hertogs stadhouder en raad van Holland, hem geleend hebben 5000 schilden van 30 gr. Het stuk, ter lossing van de keizerlijke ban, waaronder Zeeland lange jaren gelegen heeft en waarin Tholen voor 45 £ heeft bijgedragen; hij belooft dat bedoelde 5000 schilden afgelost zullen worde, zodra hij of zijn zoon, de graaf van Charolais, om de hun toekomende dijk-, polder-, en andere lasten te vorderen, naar Zeeland zullen komen, uit welke gelden dan ook de stad Tholen de door haar opgebrachte som van 45 £ , mitsgaders extra daarop gevallen extra-kosten terug zal ontvangen; in het bijzonder wordt vastgesteld, dat, indien het volle bedrag ad 45 £ en de daarop gevallen extra-kosten uit de op te brengen Zeeuws-grafelijke domeingelden niet volledig gedekt zouden kunnen worden, de rentmeester der stad Tholennhet ontbrekende uit de opbrengst van extra verhogingen op de grafelijke landrechten mag bijpassen.
39 Philips, hertoge van Bourgoignen, oorkondt aan de ridderschap en de goede steden van Holland, Zeeland en Friesland, en aan de vier leden ’s Lands van Vlaanderen, dat hij, n. a. v. bij hem binnengekomen klachten over daden van zeeroof en zeeschuimerij, waardoor zijn landen ernstig worden benadeeld, ordonneert, dat men, wie men ook zij, van deze zeerovers generlei drank, etens- of koopwaren zal mogen inslaan, veel min geroofde goederen, door hen meegebracht, zal laten verkopen of doen verdelen, op pene van verbeurdverklaring van aldus gewonnen goed; de stadhouders-generaal van Holland, Zeeland en Friesland en de souvereine baljuw van Vlaanderen, benevens alle lager gestelde rechterlijke ambtenaren, worden bevolen aan deze ordonnantie streng de hand te willen houden.
40 Philips, hertoge van Bourgoignen, oorkondt, dat hij aan die van Holland, Zeeland en Friesland, mitsgaders aan de vier delen van Vlaanderenland beveelt maatregelen te treffen tot het weren en bestrijden der zeerovers, die dagelijks grote schade berokkenen en onderzaten meevoeren, tot nadeel van visserij en koopvaardij; de eventueel in de havens binnenvarende roofschepen moeten door de ingezetenen geënterd en opgebracht worden, terwijl de zeeschuimers op eigen kosten door de justitie moeten berecht worden.
41 Het Hof van Holland verklaart ten behoeve van die van Tholen, dat deze 200 Amiënse guldens zullen moeten betalen in de algemene zetting, aan bepaalde steden en dorpen in Zeeland, Holland en Friesland opgelegd, om te komen tot kwijting van een zekere schuld aan Janne van Aemstel, en in gemeen overleg met het Hof van Holland en de diverse schatplichtige steden en dorpen, over en bij zetting omgeslagen.
42 Deken en kapittel van de Onze Lieve Vrouwekerk te Tholen vidimeren de brief van 19 Mei 1335, waarbij door Willem, graaf van Henegouwen en heer van Beaumont, aan die van Tholen stapelrecht wordt verleend door het gehele grafelijke gebied met betrekking tot haver en koren.
43 Philips, hertoge van Bourgoingniën, oorkondt, dat hij, ingevolge de supplicatie van burgemeesters en schepenen van Tholen en Schakerloo, bepaalt, dat van nu voortaan de poorters en poorteressen in het land en de vrijheid van Tholen en Schakerloo goederen, die hun voormaals zijn ontnomen of ontstolen, weder zullen mogen aanvaarden by heerlicker hand zonder daarvan enige schade of last te ondervinden, uitgenomen wanneer het goederen betreft, gekocht op vrije markten en waarvan men niet kan bewijzen, dat zij op misdadige wijze zijn vervreemd of verkocht; voorts zullen baljuw, burgemeesters en schepenen in hun bescherming nemen al de weeskinderen, wonende binnen de vrijheid van Tholen en Schakerloo, terwijl de over hen gestelde voogden jaarlijks rekening en verantwoording zullen moeten doen over het beheer van de hun toevertrouwde weesgoederen.
44 Philippe, hertog van Bourgoingne, oorkondt, dat hij naar waarheid is ingelicht dat: 1. één van zijn beste veren of rivierovergangen, gelegen in het gebied van Tholen en Schakerloo, te weten: Botkinsvere, tussen Tholen en het land van Bergen, zeer veel schade ondervindt van de dijk of dam, die de heer van Bergen gelegd heeft van zijn land door de Halsterse weel naar ’s Heer Boudinspolder; 2. dat die van de grafelijke raad van Holland als voorlopige schadeloosstelling voor het derven der vroegere inkomsten van het Botkinsvere geconsenteerd hebben in de heffing van zeker dijkgeld op het verkeer over de nieuwe dijk of dam, op te brengen aan de graaf door die van Tholen en Schakerloo; 3. dat die van Tholen en Schakerloo, hierdoor bezwaard, de hertog gebeden hebben om afschaffing van deze last; waarom hij hierbij, tegen een eeuwige jaarlijkse erfpacht, afstaat aan die van Tholen en Schakerloo al de hem toebehorende veren, veerstallen en waterovergangen, te weten: het Botkinsveer voor 13 £ gr. Vl. per jaar, dus alles te samen voor 25 £ gr. Vl. per jaar, ingegaan St. Joannes Baptista ( Juni 24 ) 1462 en voor het eerst verschijnend 24 Juni 1463.
45 Philips, hertog van Bourgoingnen enz. , oorkondt dat hij, vastgesteld hebbend hoe één van zijn beste veren, het Botkinsveer, gelegen in het land van Tholen en Schakerloo, zeer verlopen is door het aanleggen van een dijk of dam in de Halsterse weel door de heer van Bergen, hierbij opnieuw aan die van Tholen al zijn veren en passages in hun landstraat verpacht en hen ontslaat van de verplichting tot het betalen van damgeld bij het passeren van de voormelde dijk of dam; tevens wordt aan die van Tholen de vrije beschikking gegeven over de bezetting van de scholastrie en het klerkambt der stad; de gezamelijke veren zullen aan de hertog 25 £ gr. Vl. per jaar moeten opbrengen, terwijl aan die van Tholen nog gelaten worden de baten van de korenmaat, de afslag van vis en het bierdragersgeld.
46 Phelippe, hertog van Bourgoingne etc., oorkondt dat hij aan die van Tholen en het ambacht Schakerloo, gezien hun nederig verzoek, in verband met het verval van het Botkinsveer, veroorzaakt door het leggen van een dam boven de Halsterse weel door de heer van Bergen, alle veren en passages in het land van Tholen en Schakerloo in erfpacht zal geven voor een aanmerkelijk groter som, dan daarvoor tot nogtoe betaald is, alles op de voorwaarden, omschreven in een oudere brief, door de hertog aan die van Tholen gegeven, terwijl hun tevens wordt vergund de bezetting van de scholasterie en het klerkambt van de stad, terstond na het afsterven van de tegenwoordige functionarissen Thierry de Zanden en Floris Cruesinck; verder wordt aan die van Tholen de vrije hand gegeven bij het benoemen van stedelijke ambtenaren voor het meten van tarwe of graan, voor de visafslag als bierdragers en als bode.
47 Philips, hertog van Bourgoignen etc. , geeft aan de magistraat van Tholen en het ambacht Schakerloo opnieuw in erfpacht het veer, genaamd “Botkinsveer”, zeer in rendabiliteit verminderd door de nieuwe dijk en dam, door de heer van Bergen aangelegd om de Halsterse weel; de hertog verleent daarom tevens aan de stad het recht voor altoos te voorzien in de vacatures der scholastrie, het stadsklerkschap en het ambt van deurwaarder, met dien verstande, dat de thans in functie zijnde schoolmeester, Dirc van Zand, en de tegenwoordige stadsklerk, Floris Cruesinc, tot hun overlijden hun ambt zullen mogen vervullen; de gelden gebeurd voor het meten der tarwe, het afslaan van vis en het opleggen van vaten bier zullen mede aan de stad ten goede komen, terwijl de hertog, in ruil voor al deze verleende voorrechten, een som van pachtgelden zal ontvangen, aanzienlijker dan hij tot dusverre voor de verpachting van het genoemde veer ontvangen heeft.
48 Phelippe, hertog van Bourgoigne enz. , oorkondt, dat hij. Als graaf van Holland en Zeeland met schout, schepenen en raad van Tholen en die van Schakerloo met opzegging van een in 1452 door hem met hen gesloten pachtcontract (niet bewaard), aangegaan voor de tijd van 40 jaren en betrekking hebbend op het gebruik van de vier korenmolens, een nieuwe overeenkomst aangaat, omdat twee van de vier koren-windmolens, waarop die van Vossemeer en Schakerloo hun koren brachten, onklaar zijn geraakt; volgens de nieuwe overeenkomst zullen de grafelijke windmolens opnieuw worden hersteld en bij voortduring worden verpacht voor de som van 42 £ gr. Vl. per jaar, ingaande Sint Remigius (1 Oct.) 1462, de verschuldigde pacht te betalen tussen Sint Remigiusdag en Sint Maarten (11 Nov.).
49 Philips, hertog van Bourgoingen, oorkondt, dat met tenietdoening van de door hem gegeven ordonnantie in zijn open brief, gegeven te Brussel op 29 Sept.1462 (zie regest nr. 45), thans door hem bepaald wordt dat zijn onderzaten in het land van Tholen geen dijk- of damgelden meer zullen betalen voor zoveel hun deel aangaat tot onderhoud van de dam, door de heer van Bergen door de Halsterse weel gelegd, aangezien het Thoolse veer eertijds één van de meest winstgevende veren, door de nieuw aangelegde dam ernstig geschaad wordt.
50 Philips, hertog van Bourgondië, oorkondt dat zijn raad en rentmeester-generaal van Holland en Zeeland, Clais die Vriese, aan de stadhouder van Holland te kennen gegeven heeft dat de stad Tholen vanwege de hertog verkocht heeft zekere lijfrenten, tot een totaal bedrag van 70 £ gr. Vl. per jaar, ter voldoening waarvan de hertog jaarlijks aan het stadsbestuur een gelijke som ter beschikking stelt, te kwijten uit de inkomsten van de grafelijke domeinen. Aangezien sommige rentetrekkkers bij eventueel niet tijdig voldoen der aan hen verschuldigde renten het stadsbestuur deswegen moeilijkheden bereiden consenteert de hertog in het aflossen van 22 £ gr. Vl., om deze op andere lijve van genoechelijcken luyde” over te zetten.
51 Philips, hertog van Bourgoingen enz., oorkondt dat hij ten vervolge op zijn brieven van 14 Januari 1458 en 12 april 1464 (niet bewaard), waarin hij ten verzoeke van deken en kapittel, alsmede van het gerecht van de stad Tholen, eerst voor de tijd van vier jaren en daarop nog voor de tijd van twee jaren consent heeft verleend tot de heffing van een accijns van 2 gr. Vl. op elk vat bier, dat binnen Tholen wordt opgelegd, om uit de opbrengst daarvan te bekostigen het herstel en het timmerwerk aan de vervallen Thoolse kerk, thans op verzoek van deken en kapittel, stad en gerecht van Tholen en Schakerloo, de concessie van genoemd octrooi nogmaals verlengt voor vier jaren, na expiratie van de laatste driejarige termijn op Sint Servatiusdag (Mei 13) 1466.
52 Kaerle, hertog van Boergoengen enz. , bevestigt en ratificeert alle rechten, privilegiën, vrijbrieven en handvesten, die aan Tholen door zijn voorvaderen, graven en gravinnen van Holland en Zeeland, en graaf Guy van Bloeys, sedert geconfirmeerd door ’s graven vader, geschonken zijn.
53 Burgemeesters, schepenen en gezworenen van Tholen oorkonden, dat zij tot profijt van de stad verkocht hebben in tytle van wittelicken vercoep aan Heynrick Oele en anderen 2 £ gr.Vl. ’s jaars munte ende payment, spruitende uit de Vlaamse domeingoederen van de hertog van Bourgondië en Brabant, graaf van Holland en Zeeland, tot een jaarlijkse rente en lijftocht, welke, deugdelijk gekocht en betaald, zolang de koper in leven zal zijn wordt uitbetaald op nader omschreven voorwaarden.
54 Karel Hertog van Boergoengnen, verlengt voor de tijd van vier jaren, ingaande Sint Jacobsdag (Juli 25) eerstkomende, het octrooi, geëxpireerd op 24 Juni te voren, waarbij aan de stad Tholen en het kapittel aldaar vrijheid wordt verleend tot ontvangst van een accijns van 2 gr. Vl. op elk vat bier, dat binnen de stad wordt opgelegd, zulks tot het vinden van gelden tot herstel van de vervallen kerk en van de stadsmuren.
DCN-23 Charterverzameling Gemeentearchief Tholen
54
Karel Hertog van Boergoengnen, verlengt voor de tijd van vier jaren, ingaande Sint Jacobsdag (Juli 25) eerstkomende, het octrooi, geëxpireerd op 24 Juni te voren, waarbij aan de stad Tholen en het kapittel aldaar vrijheid wordt verleend tot ontvangst van een accijns van 2 gr. Vl. op elk vat bier, dat binnen de stad wordt opgelegd, zulks tot het vinden van gelden tot herstel van de vervallen kerk en van de stadsmuren.
Datering:
1476-07-12
Naam archief:
Collectie charters stad Tholen, 1330-1788
NB:
Oorspronkelijk met geschonden uithangend zegel van de hertog in rode was.
Toegangsnummer:
41
Omvang:
1 charter
Organisatie: Gemeentearchief Tholen
laatste wijziging 12-06-2019
55 Marie, hertogin van Bourgoendië, oorkondt dat zij, in aanmerking nemend het eerbiedig verzoek van burgemeesters en schepenen van Tholen, hierbij een ordonnantie uitvaardigt waarbij wordt bepaald dat baljuw, rechters en officieren der stad geen recht mogen doen gelden op de verstrekking van tabbaards op stadskosten, zulks in verband met de berooide staat der stadsfinanciën, terwijl aan de baljuw gelast wordt zijn residentie binnen de stad Tholen te houden, onder beding dat hij, indien hij hierin nalatig bevonden wordt, verstoken blijven zal van de dienst der hem toegevoegde officieren.
56 Deken en kapittel van de O. L. Vrouwekerk te Tholen vidimeren een oorkonde van Maria, hertogin van Bourgondië, d. d. 7 Maart 1476 (zie regest nr 55), houdende een ordonnantie over het uitoefenen van het recht door de baljuw in Stad en Lande van Tholen, waarbij o. m. wordt vastgesteld, dat de baljuw van Tholen met zijn rechters en officieren geen recht heeft op de verstrekking van een tabberd op kosten van de stad, in verband met de berooide staat van deze laatste, en dat de baljuw verplicht zal zijn residentie binnen de stad Tholen te houden, bij gebreke waarvan hij verstoken zal blijven van de diensten der hem toegevoegde officieren binnen de stad.
57 Maximiliaen en Philips, hertogen van Oistenrijck, van Bourgoingnen enz. , oorkonden dat zij hebben ontvangen de ootmoedige supplicatie van de magistraat van Tholen, mitsgaders Lauwers Eynouts, poorter dier stad, om kwijtschelding van straf en het ontslagen worden van elke vorm van proces of rechtsvervolging ter zake van hun strafbaar optreden tegen een zekere Philips van der Velde, deurwaarder ter kamer van de Raad van Holland, die zonder vertoon van enige commissie te Tholen in een zekere zaak getuigen gehoord heeft en deswege in hechtenis is genomen, waarvoor hierbij aan de delinquenten remissie van straf wordt geschonken.
58 Maximiliaen, Rooms-koning, en Philips, aartshertogen in Oistrijc enz. , oorkonden dat zij, ontvangen hebbend het ootmoedig verzoek van de magistraat van der Tolle, om, ten einde bij te kunnen dragen in de bede, aan koning en hertog geconcenteerd door de Staten van Zeeland, en oude stedelijke schulden te kunnen delgen, lijfrenten ten laste van de stad te mogen negotiëren, hierbij aan de supplianten octrooi en consent verlenen tot de negotiatie van twee erfelijke lijfrenten tot een totaal gezamenlijk bedrag van 15 £ gr. Vl. per jaar, o. m. ten profijte van het opbrengen van de quote in de voormelde bede.
59 De graaf van Egmond, heer tot Baer, stadhouder-generaal en in diens plaats de Raad van de Rooms-koning en diens zoon, aartshertogen in Oostenrijk, gecommitteerd tot de zaken van den lande van Holland, Zeeland en Friesland, verleent commissie aan de eerstgezworene bode of deurwaarderexploiteur van de Kamer van Holland, hiertoe verzocht, om ter plaatse een onderzoek in te stellen naar de gegrondheid van de klacht van de burgemeesters van Tholen, in erfpacht bezittende vanwege de grafelijke domeinen het veer en de veerstallen tussen ’s Heer Boudewijnspolder en de stad Tholen, als zou het veer concurrentie worden aangedaan door zekere personen, opgezetenen van de heer van Bergen op Zoom, die op eigen gelegenheid een veer exploiteren, eveneens varende tussen ’s Heer Boudewijnspolder en Tholen. Het resultaat van dit onderzoek moet, schriftelijk vastgelegd, in een gesloten brief worden opgezonden aan de stadhouder en de Raad.
60 De eerstgezworen bode of deurwaarder-exploiteur van de hertogelijke raad relateert aangaande de door hem, ingevolge opdracht van zijn lastgevers, op 26 April 1487 ondernomen reis naar Tholen, waarbij hij de feiten, omschreven in de aan hem gerichte opdracht door de Raad van de Rooms-koning d.d. 2 april 1487 (zie regest nr 59) waar heeft bevonden en derhalve tegen 30 April 1487 Meeuw Heinricx en Jacob Dankertsz. , als bevarende het meergenoemde veer, als opgezetenen van de heer van Bergen op Zoom, heeft gedagvaard ter plaatse van het onlangs aangelegde veer tussen het land van Tholen en ’s Heer Boudijnspolder, om te zien procederen ingevolge de inhoud der brieven, hiervan bestaande tussen de burgemeesters van Tholen en des deurwaarders lastgevers.
61 Janne, heer van Bergen opten Zoom, en de deken van Tholen c. s. doen uitspraak in een geschil tussen de magistraat van Tholen en Cornelis Lem Gielissone waarbij bepaald wordt, dat de laatstgenoemde, onder nietig verklaring van de tussen partijen bestaan hebbende onenigheden, ontslagen zal zijn van de stedelijke ban, hem opgelegd wegens oneerbiedige uitlatingen jegens de magistraat, op voorwaarde, dat hij alsnog op Aswoensdag van het jaar 1489 een gezongen mis moet doen opdragen in de parochiekerk van Tholen in de H. Kruiskapel op het H. Kruisaltaar, waarna hij ter intentie van de magistraat een wassen kaars van één pond zal moeten offeren.
62 Maximiliaen, Rooms-koning etc. , oorkondt, dat hij tot een bestand wenst te komen met de inwoners van Gent, Henegouwen, Zeeland, Namen en Vlaanderen, waarbij bepaald wordt dat allerlei geschillen en onenigheden ter wille van het behoud van de algemene vrede voorkomen en bijgelegd zullen worden, gelijk bij deze plechtig geconfirmeerd, geratificeerd en vastgelegd wordt.
63 Raphaël, bisschop van Rosene, abt van Sint Baafs bij Gent, en Willem, abt van Boudeloo, benevens schepenen en raden van Gent vidimeren een op 16 Mei 1488 door Maximiliaan, Rooms-koning, verleende, gezegelde, gave brief, waarbij hij tot een bestand komt met de inwoners van Gent, Brugge en Yperen en de Staten van Brabant, Henegouwen, Zeeland, Namen en Vlaanderen en waarbij bepaald wordt dat allerlei geschillen en onenigheden ter wille van het behoud van de algemene vrede voorkomen en bijgelegd zullen worden, zoals bij dit privilege plechtig geconfirmeerd, geratificeerd en vastgelegd wordt.
64 Peeter uuten Wijngaerde, rentmeester van Beoosterschelde, verklaart onder zich te hebben een décharge, getekend door de Rooms-koning Maximiliaan, gemerkt door het handmerk van de ontvanger-generaal Loys Quaezé op 28 Juni 1488, ter somme van 2275 £, welk pond gerekend voor 40 gr. ; verder verklaart hij gezien te hebben een kopie, geëxtraheerd door Piet van yghen uit het register van Financiën, eveneens inhoudende een décharge op heer Janne van Wissekercke als rentmeester van Bewesterschelde, bedragende de som van 3725 £ van 40 gr. Vl. het pond, en twee décharges ter somme van 6000 £ als voorschreven. Waar hieruit duidelijk kan blijken, dat die van Tholen opgeleverd zouden hebben 350 £ Vl. van 40 gr. , wordt aangenomen dat laatstgenoemde som in deze décharges begrepen is, waarom Peeter uuten Wijngaerde aan de baljuw van Tholen belooft dat hij, als rentmeester van Beoosterschelde genoemde som zal korten in zijn rekening en de som ter beschikking zal houden van de baljuw van Tholen, om daarmede diens eigen rekening te crediteren.
65 Maximiliaen, Rooms-koning enz. , oorkondt te hebben ontvangen de ootmoedige supplicatie van de magistraat van der Tholle om bij te mogen dragen in de zware lasten, die ’s konings stadhouder, de hertog van Saksen, heeft op te brengen voor het beleg van het kasteel en de stad Sluis, welke voor zover het gewest Zeeland betreft 800 kronen bedragen, benevens een maandelijks bedrag van 27 £ gr. Vl. voor onderhoud van de voor de stad Sluis gelegerde troepen; de stad Tholen wordt, teneinde haar aandeel in deze schatting te kunnen opbrengen, gemachtigd haar contingent op éénmaal door lening bij de meest kapitaalkrachtige poorters op te brengen, terwijl zij tot delging van de hierdoor ontstaande schuld de stadsaccijnzen mag verhogen, uit welke verhoging t. z. t. het geleende bedrag bij terugbetaling zal worden gerestitueerd. Indien de gequotiseerden weigeren de hun opgelegde bedragen in éénmaal te voldoen of deswege uitstel verzoeken, zullen zij worden gedaagd voor de kanselier en leden van de Grote Raad, die in dit geval machtiging zullen ontvangen tot het schaffen van kort recht.
66 Maximiliaen, Rooms-koning enz., en Philips, aartshertog, oorkonden ontvangen te hebben de ootmoedige supplicatie van de magistraat van Tholen waarin deze verklaart door de buitengewone oorlogskosten ten achteren te zijn ten bedrage van meer dan 200 £ gr. Vl. , te weten door zijn aandeel in de quotisaties in beden, ondersteuningen en anderszins, gevorderd vanwege de landsheren, als graven van Zeeland, waarom zij octrooi vragen voor de heffing van een extra-accijns op bier, wijn, koren en vee boven de bestaande, te weten op elke ton bier, die men verkopen wil, zal een stuiver, op elke kan wijn 12 st. , op elke schoof koren 2 st. , op elke hoep raapzaad en lijnzaad 2 st., op elke hoep gerst, haver of bonen 1 st. , op elke os en koe 1 st. geheven worden, waartoe de Rooms-koning en de aartshertog hierbij consent verlenen.
67 Philips, aartshertog van Oistrijcke enz. , oorkondt dat hij van de burgemeester, schepenen en raad der stad Tholen het verziek heeft ontvangen ten aanzien van een zekere Michiele Pietersz. Te mogen afwijken van de bepaling, dat iemand drie jaren poorter der stad moet zijn geweest alvorens benoembaar te zijn als burgemeester, secretaris of klerk, waarom ingevolge dit verzoek door de hertog geconsenteerd wordt in de benoeming van voornoemde Michiele Pietersz als opvolger van de overleden secretaris der stad, Jan Ye zone.
68 Raes van Bloys, baljuw en rentmeester van Stad en Lande van Tholen en Schakerloo, bekent ontvangen te hebben uit handen van de burgemeesters van Tholen de som van 48 £ gr. Vl. , verschuldigd aan de grafelijkheid van Zeeland op Zinte Baven dage ( 1 okt.) 1498, ingevolge een daarvan bestaande erfpachtbrief.
69 Raes van Blois, baljuw en rentmeester van Stad en Lande van Tholen en Schakerloo, verklaart ontvangen te hebben de som van 25 £ gr. Vl. , die de stad schuldig was aan de grafelijkheid Zint Jansmisse Midzomer (24 Juni) 1498, vanwege het consent tot exploitatie van veerstallen, nu of namaals in het land van Tholen en Schakerloo.
70 Philips, aartshertog van Oistrijck, oorkondt, dat hij kwijtscheldt aan de magistraat van Tholen elke strafoefening, waartoe hij tegenover hen gerechtigd zou zijn uit hoofde van de vergrijpen, tegen de grafelijke hoogheid en jurisdictie gepleegd in het niet verantwoorden over de jaren 1491-1494 in de rekening, overgelegd ter grafelijke rekenkamer, van de opbrengst van de rente van Hypotheken, gevestigd op een molen, vanwege het grafelijk domein aan genoemde magistraat verpacht; alles geschiedt op voorwaarde van aanzuivering van het gederfde rentebedrag in handen van de grafelijke rentmeester of ontvanger tot een montant van 28 £, 8 st. , 5 pen. Vl. mits de kosten, in deze zaak gevallen, eveneens door de magistraat van Tholen worden gedragen.
71 Philips, koning van Castillen, oorkondt dat hij, ter bestrijding van “die groote, zware ende menichvuldige costen ende lasten”, aan de heer van Bergen verpand en verkocht heeft voor hem en zijn nakomelingen de stad en de heerlijkheid Tholen met het ambacht van Schakerloo, gelegen in het graafschap van Zeeland, ter kwijting van een door de heer van Bergen verstrekt bedrag, groot 10.000 £ van 40 gr. Vl. het pond; ingevolge een aan die van Tholen verleend privilege is hun echter door ’s graven voorvaderen beloofd, dat de stad en ambacht nimmer van de grafelijkheid gescheiden zouden worden, waarom bij deze brief verklaard wordt, dat de verkoping, belasting en “versettinghe” van Tholen en het ambacht Schakerloo niet geschied is met enig nadelig gevolg voor de in- en opgezetenen terwijl wordt beloofd, dat het nu verpande gebied, eenmaal gelost, weder bij de grafelijkheid van Zeeland gevoegd zal worden, terwijl baljuw, burgemeesters, schepenen, raad, officieren en onderdanen aldaar in het volle bezit hunner voorrechten zullen worden hersteld.
72 Raadsheren van het Hof van Holland te ’s Gravenhage geven de uitspraak dat, hangende een proces ongedecideerd tussen de tollenaars van Gorinchem en de poorters van Tholen over tolvrije vaart met ladingen zout voorbij Gorinchem, die van Tholen, evenals de poorters van Zierikzee, Culemborch en andere steden, hiervan privilege bezittend, tolvrij zullen mogen varen, zonder dat dit een inbreuk betekent op de rechten van de tegenpartij.
73 Maximiliaen, “gecoren keyser”, oorkondt, als voogd over aartshertog Karel, graaf van Holland en Zeland, dat Prelaat en Edelen, benevens de gedeputeerden der Zeeuwse steden, geconsenteerd hebben in de bede, groot 10.000 £ van 40 gr. Vl. het stuk, als bijdrage in de oorlogskosten in de strijd tegen Gelre, waarin de stad Tholen 666 £, 13 sc. , 4 d. ’t pond, gerekend voor 40 gr. Vl. , moet opbrengen; hierom wordt hun vanwege de landsheer octrooi verleend tot de verkoop van losrenten ten laste van de stad, zulks tot en maximum bedrag, per rente van 111 £ 2 sc. , 16 m. gr. Vl. en minder, totdat het voormelde aandeel der stad volgestort zal zijn.
74 Maximiliaen, “gecoren keyser”, als voogd over aartshertog Karel, graaf van Holland en Zeeland, oorkondt, dat de magistraat van Tholen uit hoofde van zijn grote schuld aan erfelijke en lijfrenten, benevens die, ontstaan door de wederopbouw van en de herstellingen aan een stuk in puin gevallen muur en verdere uitgaven ten behoeve van de stadsvesten, die moesten worden uitgegraven, octrooi en consent ontvangt om, ten laste der stad, te mogen verkopen aan poorters en ingezetenen, alsook aan anderen, lijfrenten tot een totaal van 200 £ van 40 gr. Vl. , op voorwaarde dat het geld, uit deze verkoop spruitend, besteed worde om de oude erfrenten af te lossen.
75 Jan, heer van Berghen opten Zoom en pandheer van Tholen, verleent aan die van Tholen consent tot de verkoop van lijfrenten ten laste van de stad tot een bedrag van 200 £ Vl. van 40 gr. ’t Stuk, waartoe hen al reeds bij brief van aartshertog Karel vergunning is verleend, een en ander tot afbetaling van erfelijke en lijfrenten en voor de bekostiging van de wederopbouw van een gedeelte van de ingestorte stadsmuur, door de kracht van het water en van de storm vernield, alsmede van het uitdiepen der stadsvesten.
76 Kaerle, prince van Spaengnen, graaf van Holland en Zeeland, oorkondt, dat Prelaat en Edelen van Zeland ter kennis gebracht hebben hoe de Staten van dit gewest door de rentmeester van Bewester Schelde zijn aangezocht tot betaling van hun aandeel, groot 1293 £ van 40 gr. Vl. , in de bede, groot 150000 gelijke ponden, geaccordeerd aan de Rooms-keizer Maximiliaan, en wel tegen 15 Mei 1515, en dat de steden Middelburg, Zierikzee, Reimerswaal, Tholen en Goes, niet in staat om zonder meer deze som op te brengen geoctrooieerd worden, ieder voor zich, zovele losrenten te verkopen ten laste van de stedelijke kas, als nodig zal blijken om de gelden, als hun respectievelijk aandeel in de keizerlijke bede geconditioneerd, op te brengen; er wordt bepaald, dat de genoemde vijf steden gehouden zullen zijn de penningen, spruitende uit de verkoop der renten, uitsluitend te besteden tot het opbrengen der vermelde quote ad 1293 £.
77 Kaerle, prince van Spaengnen” , confirmeert, als graaf van Holland en Zeeland, de privileges, rechten en costumen, geschonken aan Tholen door zijn voorvaderen, graven en gravinnen van Holland en Zeeland, waarom aan de gouverneur-stadhouder en president en raadsheren van de Raad en Rekening van Holland benevens de rentmeesters van Bewester en Beooster Schelde wordt bevolen de magistraat en poorters van Tholen te laten in het ongestoord bezit van de voorrechten, bevestigd door deze confirmatiebrief.
78 Jan, heer van Bergen opten Zoom, Walhain, Glymes, pandheer van Stad en Lande van Tholen en Schakerloo, oorkondt, dat door schepenen, burgemeesters en gerecht van Tholen is geconsenteerd in de benoeming tot stadsklerk van Guido van Bloys, en zulks op bijzonder verzoek van de pandheer, ofschoon genoemde klerk nog geen volle drie jaren stadspoorter is en dus ingevolge het geldend recht niet in deze post aangesteld kan worden; dat hierdoor echter de stadsprivileges niet veranderen en onverminderd van kracht zullen blijven, zodat de pandheer voor zich en zijn nakomelingschap verklaart, dat de hierbij geconsenteerde nominatie tot generlei consequentie in de toekomst leiden zal.
79 Kaerle, koning van Castiliën, oorkondt als graaf van Holland en Zeeland dat hij, ter bede van de magistraat van Tholen geconsenteerd en geaccordeerd heeft dat Guido van Bloys, ofschoon nog geen drie jaren stadspoorter, ten verzoeke van ’s konings raads- en kamerheer, de heer van Bergen op Zoom als pandheer van Tholen, het “klerkschap” van genoemde stad zal mogen bedienen (zie regest nr. 78) zonder dat dit in de toekomst tot enig nadeel zal strekken aan de magistraat der stad of enigerlei consequentie met zich zal brengen; president en raadsheren van de Grote Raad te Mechelen, de stadhouder, president en raadsheren van de grafelijke Raad in Holland, Zeeland en Friesland worden gelast genoemde magistraat te laten in het rustig genot van het hierbij verleende recht.
80 Kaerle,“gecoren Roomsch-coninck” enz. , oorkondt, als graaf van Holland en Zeeland, dat de magistraat van Tholen te kennen heeft gegeven dat, waar de stad door menigerlei ongeval achteruit gegaan en verarmd is, zij door hare grote armoede niet in staat zal zijn de voor haar vastgestelde som, bij de zetting van de grafelijke schote en bede in Zeeland bepaald op het 15e of 20e van het totaal op te brengen, waarom aan die van Tholen surséance van betaling voor de gerechte helft van het opgelegde part, voorzover dit op het ogenblik nog loopt, geschonken wordt en voor de toekomende termijnen respijt verleend tot het ogenblik, waarop de nieuwe verdeling der heerlijke lasten over de grote en kleine Zeeuwse steden zal worden bekend gemaakt. Voorts wordt bepaald dat de portie, waarvoor geen surséance zal worden verleend, betaald moet worden in handen van de rentmeester van Bewester Schelde, aan wie tevens wordt bevolen die van Tholen, als bezitters van deze brief, te laten in het rustig genot van de daarin beschreven voorrechten.
81 Deken en kapittel van O. L. Vrouwekerk der stad Tholen en baljuw, burgemeesters en schepenen aldaar oorkonden dat zij met gemeen consent, ter bekostiging van de timmerages aan het koor der O. L. Vrouwekerk, verkocht hebben aan Cornelis Hoefmont, poorter van Tholen, de erfelijke rente van 12 sch. Min 1½ gr.Vl. , door de kerkmeesters jaarlijks te betalen, verschijnend Bamisse (1 Oct.), waarvan de eerste termijn vervallen is 1 October 1520, en welke rente is verkocht ten behoeve van het weeskind Wouterken, natuurlijke dochter van een zoon van Wouter Cornelis, waarvoor genoemde Cornelis Hoefmont aan de kerkmeesters betaald heeft 9 £ gr. Vl. , onder bepaling dat bij overlijden van genoemde weze de rente zal komen voor de ene helft aan de kerk en voor de ancdere helft aan de H. Geest te Tholen, terwijl de kerkmeesters in dit geval het gedeelte, toegevallen aan de H. Geest, steeds zullen mogen lossen één penning tegen 16.
82 Kaerle, gecoren Roomsch-keizer”, bevestigt en vernieuwt als graaf van Holland en Zeeland ten behoeve van die van Tholen enige keuren en privileges, de stad bij “open brieve gegeven” in den Haghe, des sonnendaechs nae St. Lambrechtsdach in den jaire duysent driehondert negen ende tnegentich”.
83 Philips van Bourgoingnen, bisschop van Utrecht, Maximiliaen van Bourgoingnen, abt van het Onzer Vrouwen klooster binnen Middelburg in Zeeland, en Adolf van Bourgoingnen, heer van Beveren, van Veere etc. , oorkonden dat zij, aangezien de magistraat van Tholen zich met hen en de magistraten van Middelburg, Zierikzee, Goes en Reimerswaal verbonden en verplicht heeft tot de betaling van zekere losrenten, van hen gekocht voor een totaal van 2333 £ 6 sch. 8 penn. Van 40 gr. Vl. , ter voldoening van hun gezamenlijk aandeel in de 34000 £, den keizer door de Staten-Generaal geconsenteerd op 1 Maart 1523, goedgevonden hebben over te gaan tot de heffing van een bepaald geschot op elke gemet lands over heel Zeeland, groot 4 gr. Vl. voor de tijd van vier jaren, in te gaan met St. Jans Decollatio (29 aug.) 1524, onder bepaling evenwel dat die van Tholen zullen worden vrijgesteld van alle schade en kommer, die zij zouden kunnen lijden door het opbrengen van hun aandeel, omdat zij generlei administratie of inning voor het opbrengen dezer schatting hebben kunnen houden; de overige stellen zich garant voor de door hen aangegane verplichtingen, onder verband van heerlijke executie harer goederen.
84 Maximiliaen van Bourgoignen, abt van het Onzer Vrouwen klooster binnen de stad Middelburg in Zeeland, Adolf van Bourgoingnen, heer van Beveren en van Veere, oorkonden, dat de magistraat van Tholen zich met hen en de magistraat van de steden Middelburg, Zierikzee, Reimerswaal en Goes verbonden heeft tot een gezamelijke verkoop van losrenten voor een totaalbedrag van 2665 £ 13 sch. 4 pen. van 40 gr. Vl. , om middels deze som hun gezamelijk aandeel te betalen in de bede van 40.000 £, door de Staten-Generaal aan de keizer geconsenteerd te Brussel op 15 Augustus 1524, om welk aandeel te bekostigen aan de betrokken partijen consent wordt verleend om voor de tijd van zes jaren pondsgewijs te heffen een kapitale impost, omgeslagen over het gehele Zeeuwse platteland, van welke impost echter die van Tholen vrij zullen zijn uit hoofde van hun behoeftige omstandigheden; voor het nakomen van hun verplichtingen stellen de andere partijen hun personen en goederen garant, de laatste, zo spoedig overgevend ter heerlijke executie.
85 Kaerle, “gecoren Rooms-keyser”, oorkondt, als graaf van Holland en Zeeland, dat de in- en opgezetenen van Stad en Lande van Tholen en het ambacht Schakerloo, voormaals door ’s keizers voorvaderen als graven en gravinnen van Zeeland zijn begiftigd met buitengewone privilegiën en vrijheden en wel in het bijzonder in het jaar 1399 door hertog Aelbrecht in Beyeren, als graaf van Holland en Zeeland, toen o. m. bepaald is, dat het gerecht van Tholen en Schakerloo nimmer van elkander zullen worden gescheiden en dat het voornoemde ambacht aan niemand vervreemd of verkocht zal mogen worden, maar dat het steeds onder de onmiddellijke jurisdictie van de graven en de gravinnen van Holland en Zeeland zal blijven, zodat die van Tholen en Schakerloo gezamenlijk genoten hebben van de grafelijke voorrechten en als zodanig gezamenlijk hebben bijgedragen in de vanwege de Staten geconsenteerde beden, zonder dat Schakerloo viel onder de contribuerende dorpen en het platteland; waar echter de grafelijke rentmeester van Beooster Schelde voor enige tijd geleden, onder pretentie, dat die van Schakerloo verplicht waren tot het opbrengen van ƒ 400 als hun verschuldigd aandeel, opgezetenen van Schakerloo deswege heeft doen executeren, waarover deze zich bij de keizer beklaagd hebben, is door deze aan Adolf Hardinck, rentmeester van Bewester Schelde bevel gegeven aan die van Schakerloo genoemde ƒ 400 te restitueren; hierom wordt, na ingewonnen advies van de rentmeesters van Beooster en Bewester Schelde van de raadsheren van de Raad van Rekeninge in Den Haag, van de thesaurier der domeinen en financiën, en na deliberatie met de landvoogdes Margaretha van Oostenrijk, regentes en gouvernante van den “lande van herwertsover”, en de president en raadsheren van de secrete Raad, bij deze, bij wijze van octrooi en ampliatie van het hiervoor genoemd privilege van 1399, plechtig verklaard, dat de stad Tholen en het ambacht Schakerloo voortaan in alle extra-ordinaire beden gezamenlijk zullen worden getaxeerd, zonder dat die van Schakerloo afzonderlijk met de dorpen van Zeeland geschat of tot contributie verplicht kunnen worden, totdat te zijner tijd anders door de landsheer mocht worden beschikt; tot handhaving van dit octrooi worden alle desbetreffende autoriteiten aangemaand.
86 Maximiliaen van Bourgoingnen, abt van Onzer Lieve Vrouwenklooster binnen de stad Middelburg in Zeeland, Adolf van Bourgoingnen, heer van Beveren en van Vere, en Charles van Bourgoingnen, heer van Breda, tezamen met Philips van Bourgoingnen, heer van Phalais, buitenlands vertoevende, vertegenwoordigende de Eerste en andere edelen van Zeeland, oorkonden dat, aangezien burgemeesters, schepenen en raden van Tholen zich uit naam der poorters met de magistraat van Middelburg, Zierikzee, Reymerswaal en ter Goes verbonden hebben op verzoek des keizers losrenten te verkopen tot een totaal bedrag van 2666 £ van 40 gr. Vl. het stuk tot het bekostigen van hun gezamenlijk aandeel in de bede van 48000 £, aan de keizer geconcenteerd door de Staten-Generaal, aan partijen toestemming is verleend tot heffing, voor de tijd van zes jaren, ingaande St. Jans decollatio (29 Aug.) 1529, van 2 gr. Vl. op elk gemet lands over geheel Zeeland en gedurende de daarop volgende vier jaren van 3 gr. Vl. 12 miten op ’t gemet, maar dat die van Tholen door hun berooide omstandigheden van deze heffing geen ontvangst hebbend, deswege van hun aandeel in de bede vrijgesteld zullen zijn, waarom de onderscheiden partijen, in deze brief genoemd, zich onder verband hunner goederen garant stellen dat de vrijstelling van die van Tholen gehandhaafd wordt.
87 Pieter Claeyss Pelle, Commer Janss. , Jan Claeyss en Willem Mygielss, schepenen van het land en de heerlijkheid van Dreysscher, oorkonden en certificeren ten verzoeke van baljuw, burgemeesters en schepenen van de stad Tholen dat ten dage, hierna vermeld, in eigen persoon voor hen verschenen zijn Joest Adryaanss, baljuw van het land van Dreysscher, en Jan Dierickss met Lenert Lauwenbarch, als “lantmeesters”, die beloofd hebben voor hen en voor hun nakomelingen gebruik te zullen maken van de korenmaat, voor hen geijkt en hun verleend door de ijkmeesters van de stad Tholen, ingevolge het aan de stad geschonken privilege, terwijl, indien nu of later de zuiverheid van de korenmaat te wensen over mocht laten en zodoende processen zouden ontstaan, de korenmaten steeds te Tholen herijkt zullen moeten worden tegen betaling van het redelijk ijkloon aan de ijkers.
88 Het Hof van Holland wijst vonnis in de zaak, hangende tussen Marinus Nouts, van der Tholen, eiser, en het schepencollege met de secretaris van der Tholen als gedaagden, waarbij aan eiser, die beroep heeft aangetekend tegen het vonnis van de schepenbank van Tholen, waarbij hij is veroordeeld tot betaling van een som van 5 £ 19 sch. 3 gr. Vl. zijn eis ontzegd wordt, met veroordeling in de kosten van het geding.
89 Kaerle, “Roomsch-keyser”, oorkondt dat hij, naar aanleiding van de aupplicatie, ontvangen van de magistraat van Tholen en na ingewonnen advies van de rentmeester van Tholen en Schakerloo en van die van de Rekening van Holland, aan die van Tholen en Schakerloo gunt en accordeert voor hen en hun nakomelingen de door hen verzochte jaarlijkse gages en tabbaarden te bekostigen uit de inkomsten van de Thoolse goederen; de baljuw en de beide burgemeesters zullen elk genieten de som van 10 Carolus gulden, elke gulden van 20 stuivers; de secretaris van de schout ieder 8 dergelijke Carolus gulden, de schepenen en secretaris van Schakerloo, de deurwaarder en de wachter van Tholen elk 4 dergelijke guldens.
90 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad der stede van der Tholen oorkonden hierbij, dat zij een keur en ordonnantie toestaan aan de gezworen gezellen van de Edele Cruysboge aldaar.
91 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad van stad en lande van der Tholen verlenen een keur en ordonnantie aan de gemene ambachten van de smeden, timmerlieden, metselaars, schaliedekkers, kuipers, glazenmakers, schrijnwerkers, mandenmakers, platijnwerkers en zagers.
92 Burgemeesters, schepenen en raad van stad en lande van Tholen oorkonden, dat voor hen verschenen zijn Joris Jacopps, Cornelis Hermanss., landmeter, Claes Pieterss. , oud-wethouders van Tholen, heer Pieter Hendrickss. Block, kanunnik van de collegiale kerk van Tholen, en Cornelis Lamss. , kleermaker, alle poorters en inwoners van Tholen en gerechtelijk gedagvaard, die eenparig hebben verklaard dat hun bij overlevering bekend is dat de “raveyere van Eendracht”, lopende voorbij Tholen door de heerlijkheid van Vossemeer, steeds een natuurlijke en veilige haven gevormd heeft, zodat plannen voor afdamming van dit vaarwater voor de goede gang van zaken niet bevorderlijk kunnen zijn.
93 Burgemeester, schepenen en raad van stad en lande van Tholen oorkonden dat voor hen verschenen zijn Cornelis Corneliss., schepen, mr Pieter Rezen, stadssecretaris, Hendrick Janis Blas, schipper, en Cornelis Corneliss. Nelevent (?), schipper, alle poorters en inwoners van Tholen, die, gerechtelijk gedagvaard, verklaard hebben hoe zij, omtrent een maand geleden, door een schipper, komende van Brouwershaven, hebben horen vertellen hoe hij, wanneer hij in de storm geen goed heenkomen had kunnen zoeken op de Eendracht, met zijn schip, geladen met rogge, bestemd voor Antwerpen, op de Schelde vergaan zou zijn.
94 Pieter Bicker Willemss. en Pieter Pieterss., schepenen van Amsterdam, oorkonden en certificeren, dat voor hen verschenen zijn Jan Roelen c. s., allen schippers en poorters binnen Amsterdam, die ten verzoeke van de burgemeesters van Amsterdam verklaard hebben onder ede dat het gat, genaamd: “Vosmeer”, liggende “bij der Toelen in Zeelant”, zeer profijtelijk is voor binnenschippers, uit Holland komende met bestemming naar Brabant en Vlaanderen, zulks in het bijzonder bij stormgetij, omdat zij dan niet buitenom zouden durven varen.
95 Sander van de Weteringhe Lievertsz. en Allaert de Haen Mathijs zoen, schepenen van Gorinchem, oorkonden, dat voor hen verschenen zijn Rutger Jansz. c. s. allen schippers en poorters van Gorinchem, gezamenlijk tussen de 70 en 80 jaren oud, die op verzoek van de burgemeesters onder ede verklaard hebben, dat in de jaren 1460-1470 of nog langer geleden, bij hun weten of heugenis, dan wel bij mondelinge overlevering, en ook gedurende de tijd dat zij zelve gevaren hebben, te weten van Gorinchem op Antwerpen of op de Brabantse steden, “de rivyere, gelegen omtrent Sint Annenlant, streckende voorbij de stede van der Tholen”, genaamd het “Vossemeer”, het gewone vaarwater voor de binnenvaart is geweest en dat de reis, bij stormtij buitenom gemaakt, wel zeven of acht dagen vorderde, terwijl het “Vossemeer” bij onverwachte storm meermalen als vluchthaven gediend heeft.
96 Burgemeesters, schepenen en rad van de stad van der Tholen verklaren hierbij voor waar, hoe voor hen verschenen is Jan van der Kammen, schipper woonachtig binnen Bruessel, die getuigd heeft dat hij op 29 september 1555 met zijn schip het “gat van Vosmaer” is binnengelopen, wat hem, volgens zijn eigen verklaring, behoed heeft voor het geweld van een Noordwesterstorm, zodat schip en lading en ook hijzelf geen schipbreuk geleden hebben.
97 Baljuw, burgemeesters en schepenen der stede van der Tholen oorkonden, dat zij aan de gezworen kloveniersschutters aldaar een keur schenken van de inhoud, als hierna volgt.
98 Philips, koning van Castilliën etc., oorkondt, dat hij ontvangen heeft de ootmoedige supplicatie van burgemeesters en schepenen van Tholen, om, waar zij van ouds octrooi bezeten hebben om van de gemene ingezetenen van Tholen en Schakerloo 3 sch. Gr. Vl. te mogen ontvangen van elke aam wijn en 4 gr. Vl. voor elk vat bier, dat in Tholen en Schakerloo verbruikt wordt, een en ander laatstelijk geoctrooieerd door keizer Karel V in 1550 (verloren) , dit octrooi thans weder opnieuw te willen verlenen, waarom hij, na ingewonnen advies van de thesaurier-generaal en de gecommiteerden van domeinen en financiën, bij deze octrooieert, dat voor de tijd van tien jaren, ingaande na expiratie van bovengenoemd octrooi, in Tholen zullen worden geheven en ontvangen van elke aam rijnse wijn 4 sch. Gr. Vl. , op elke aam “cleyne” wijn 2 sch. Gr. Vl. ten laste van verkoper en verbruiker, ieder voor de helft; van elke ton vreemd bier 12 gr. Vl. ten laste van verkoper en verbruiker, ieder voor de helft, en voorts van elke ton bier, meer waard dan 22 sch. Tourn. , 4 gr. Vl. ten laste van burger en verkoper, ieder voor de helft, terwijl tevens tarieven worden vastgesteld voor een heffing op ieder “viertel” tarwe, bonen, haver en boekweit in het land van Tholen en Schakerloo, op voorwaarde dat de penningen, spruitende uit deze heffingen, zullen worden gebruikt voor de kwijting van losrenten, waarmede de stad is bezwaard.
99 Heer Guillaum Zeghers, heer van Wassenaer, en Geraert van Renes, ridders en raadslieden, als commissarissen ter auditie van de rolle gecommitteerd, verklaren, dat op de hierboven vermelde datum bij den Hove van Holland door de procureur-generaal van dat Hof, als impetrant, “mandement crimineel”is ingediend tegen Cornelis Croeckaert, secretaris van Schakerloo, ten derde male te vergeefs gedagvaard om in persoon te verschijnen, op straffe van ban en confiscatie van goederen, bij verstek; aan impetrant is overlegging van het intendit aan het Hof toegestaan.
100 De marktgraaf van der Veer, admiraal van de zee, stadhouder-generaal, “d ‘eerst ende andere raeden des conicx over Hollant, Zeelandt ende Vrieslandt”, bevelen de eerste gezworen deurwaarder van de Raadskamer van Holland in arrest te stellen Cornelis Kroeckaert, secretaris van Schakerloo, onder verbeurte van zijn goederen, of hem, zo hij niet achterhaald kan worden in zijn laatst bekende woonplaats, ten vierde male te citeren, alles op grond van een alreeds door de procureur-generaal van den Hove van Holland vruchteloos gedane citatie van dezelfde persoon.
101 Philips, koning van Castilliën etc., oorkondt, dat hij, ontvangen hebbend de supplicatie van burgemeesters, schepenen en regeerders van Tholen, hoe zij, niet in staat zijnde om de som van meer dan 200 £ gr. Vl. , benodigd tot dringend herstel van poorten, muren, havens, molens, straten en bruggen op te brengen, gaarne zouden verkopen erfelijke losrenten en lijfrenten, ten laste der stad tot een bedrag van 200 £ gr. Vl. , na ingewonnen advies van de rentmeester van Tholen, Françoys Rezen, en die van de Rekeninge van Holland, alsmede van de thesaurier-generaal en de Gecommitteerden der Domeinen en Financiën, die van Tholen octrooi verleent om op het lichaam der stad te verkopen losrenten tot een bedrag van 200 £ gr. Vl., alles op voorwaarde, dat de magistraat der stad, na met de aldus verkregen gelden achterstallige stadsschulden gedelgd te hebben, de overgebleven penningen uitsluitend voor de nodige herstellingen zal gebruiken, terwijl jaarlijks, naar bevind van zaken, door de magistraat op de thans aangegane schuld afgelost moet worden, waarover behoorlijk rekening en verantwoording dient te worden gedaan; alle administratieve koninklijke instanties wordt bevolen de geoctrooieerden te laten in het rustig en ongestoord genot van het hun hierbij geschonken octrooi.
102 Margaretha, hertogin van Parma, regentes der Nederlanden, gehoord het rapport inzake zeker geschil betreffende de geestelijke jurisdictie van de bisschop van Middelburg in stad en lande van Tholen en Schakerloo, hem betwist door de stad Tholen en het kapittel aldaar, zich te samen beroepend op een voor het kapittel in 1561 gesloten akkoord, waarbij deze aangelegenheid tussen stad en kapittel in der minne geregeld is, beslist: 1: Dat de jurisdictie van de bisschop van Middelburg in het land van Tholen en Schakerloo uitgeoefend zal worden op dezelfde wijze als in de tijd dat deze door de bisschop van Luik en, namens hem door zijn officiaal, residerende Middelburg, waargenomen werd; 2: Dat, wat betreft de aanspraken van de bisschop van Middelburg op bepaalde tiendpachten, jaargetijden en ander geamortiseerd geestelijk bezit, waarvan de bisschop de aanspraken der stad Tholen en van het kapittel, uit hoofde van genoemde overeenkomst van 1561 niet erkent, omdat het contract, gesloten ten overstaan van een geestelijke instantie, en voor zover de stad betreft, buiten medeweten van een der burgemeesters niet rechtsgeldig zou zijn, thans door hem, bisschop, titels en aanspraken zullen moeten worden overgelegd aan het kapittel, waaruit zijn rechten zullen moeten blijken, waarna genoemd kapittel, na nauwkeurig onderzoek en naar bevind van zaken, zijn oordeel spreken zal.
103 Philips, koning van Castilliën enz., oorkondt, dat hij op de ootmoedige supplicatie van baljuw, burgemeesters, schepenen en regeerders van Tholen en na ingewonnen advies van Jan van Vlierden, secretaris van de Secrete Raad des Konings, de thesaurier en de gecommitteerden der Domeinen en Financiën, aan hen geoctrooieerd heeft, om, ten profijte van de stad Tholen en ten behoeve van de nodige bouw- en herstelwerken binnen de grenzen van de stad Tholen, Schakerloo een impost te heffen op wijnen en bieren op de voet, als de Staten van Zeeland die geheven hebben tot St. Jansmisse (24 Juni) lestleden, en dat voor de tijd van zes jaren, te beginnen met St. Jansmisse 1565, alles ten laste van de verkopers en tappers en te verlenen behoudens het consent van de meerderheid van hen, die hun stem moeten uitbrengen in verband met deze aangelegenheid, en op voorwaarde, dat de opgebrachte penningen zullen worden besteed voor het beoogde doel, waarover jaarlijks rekening zal moeten worden gedaan aan de daartoe aangestelde commissarissen; alle administratieve ambtenaren des Konings worden aangemaand de bezitters van dit octrooi in het rustig bezit van hun voorrechten te laten.
104 Philips, koning van Castilliën enz., oorkondt, dat hij heeft ontvangen de ootmoedige supplicatie van burgemeesters, schepenen en regeerders van stad en lande van Tholen, waarbij zij, sedert onheuglijke tijden gewoon aan het heffen van een bier- en wijnaccijns in stad en lande van Tholenen, Schakerloo, waarvoor zij als recognitie jaarlijks aan de rentmeester der Domeinen ’s Lands van Tholen 6 £ gr. Vl. betaald hebben, verzoeken om continuatie voor de tijd van 10 jaren van het laatst verleend octrooi, zodat zij met de daaruit spruitende middelen de nodige herstellingen aan de stadsbouwwerken zullen kunnen bekostigen, waarom de koning, na rijp overleg en ingewonnen advies, bij continuatie octrooieert dat de magistraat van Tholen tot profijt der stad en tot voortzetting van de nodige herstellingen alsnog zal mogen heffen en ontvangen binnen de grens van Schakerloo, en zulks voor de tijd van 10 jaren, de hiervoor genoemde imposten, te weten: van elke aam Rijnse wijn 2 sch. 4 gr. Vl. en van de “cleyne wijnen” half geld, van elke ton “moeselaers” (bier) 9 gr. En van elke ton “vals”(bier) 6 gr. Vl. ,alles ten laste van de tappers en ingaand na de expiratie van het nog geldend octrooi. De administratieve ambtenaren des Konings worden aangemaand de geoctrooieerden in vrede van hun verkregen voorrechten te laten genieten.
105 Philips. Koning van Castilliën enz. , oorkondt te hebben ontvangen de ootmoedige supplicatie van burgemeesters, schepenen en regeerders van Stad en Lande van Tholen, inhoudende hoe zij sedert onheugelijke tijden gewoon zijnde te heffen bepaalde accijnsen op de bieren en wijnen, binnen de jurisdictie van Stad en Lande van Tholen en Schakerloo opgeslagen en geconsumeerd, alles tegen betaling van een recognitie van 6 £ gr. Vl. , in handen van de rentmeester der domeinen, en zonder deze inkomsten zich buiten staat bevindend om de hoognodige herstellingen aan de stadsbouwwerken te doen uitvoeren of zelfs de nodigste uitgaven te bekostigen, wegens de grote geldelijke verliezen, door hen geleden bij het opleggen van voorraden rogge voor de voedselvoorziening der poorters, verzoeken boven de reeds bestaande imposten nog te mogen heffen voor de tijd van 20 jaren, te rekenen vanaf Kerstmis 1567 l. l. , nieuwe extra-accijnsen, t. w. van elke aam Rijnse en andere wijn van gelijke prijs 4 sch. gr. Vl. ten laste van de tappers, de Franse wijnen tegen half geld; van elke ton bier boven de prijs van 22 st. 4 gr. Vl. ,en van vreemde bieren, komende van overzee, 12 gr. Vl. op een vat, waarom de koning na rijp beraad en ingewonnen advies van mr Janne de Blasere, raad en ordinaris rentmeester, en Guillaume de Normand, ordinaris secretaris der stad Tholen, geconsenteerd heeft voor de tijd van 10 opeenvolgende jaren, ingaande bij expiratie van het laatst lopend octrooi, in de gevraagde impost van 4 sch. gr. op elke aam “cleyne wynen”; van elke ton bier, meer waard dan 22 sch. Tourn. , zal 4 gr. geheven worden ten laste van koper en verkoper, alles op voorwaarde, dat het aldus verkregen geld zal worden besteed tot kwijting van de op de stad rustende losrenten en dat, ten profijte des Konings, voor het verlenen van dit octrooi jaarlijks 6 £ gr. Vl. betaald zal worden, terwijl de rentmeester van Tholen verplicht zal zijn jaarlijks rekening en verantwoording af te leggen betreffende de besteding der penningen. De administratieve ambtenaren des Konings worden aangemaand de geoctrooieerden in het ongestoord genot hunner voorrechten te laten.
106 Philips, koning van Castilliën enz. , geeft ten behoeve van de 27 à 2800 gemeten polderland, waarin de stad Tholen en het dorp Schakerloo gelegen zijn, een dijkbrief, houdende bepalingen voor het onderhoud van de dijkages, ter bescherming van stad en lande van Tholenen, Schakerloo, o.m. door het afvaardigen van vijf “notabele personen”, ter verkiezing van ’s Konings stadhouder, tot het oefenen van toezicht op de dijkage.
107 Philips, koning van Castilliën enz. , oorkondt te hebben ontvangen de ootmoedige supplicatie van baljuw, burgemeesters, schepenen en regeerders van stad en lande van Tholen, waarin zij, zeer geleden hebbend door inkwartiering van Spaanse soldaten en door hoge watervloeden in het jaar 1570, verzoeken om, boven het hun alreeds verleend octrooi tot heffing van 4 gr. Over elk gemet lands onder de jurisdictie van Tholen, waarmede zij ook de onkosten van de tegenwoordige uitgaven voor het aldaar liggend garnizoen en de versterking der stad niet kunnen dekken, nog te mogen lichten 6 gr. Vl. op elke totn bier van 24 st. of daarboven voor de tijd van zes jaren en het consent tot lichting van 8 gr. op elk gemet, waarbij zij, zo de belastingplichtigen in gebreke blijven, het recht zullen hebben tot executie van hun beesten en andere roerende goederen en van het te velde staand gewas, waarom de koning, na deliberatie en ingewonnen advies van de rentmeester ’s lands van Tholen, Franchoys Rezen, en van die van de Rekening van Holland en de thesaurier-generaal en de gecommitteerden van de domeinen en financiën des konings. Geocytrooieerd en geconsenteerd heeft, dat zij boven de onlangs toegestane heffing van 4 gr. Vl. op elk gemet lands zullen mogen heffen nog 8 gr. Vl. , makende alzo de totale heffing 12 gr. per gemet, onder de jurisdictie van Tholen en Schakerloo op te brengen door eigenaars en pachters, ieder voor de helft, gedurende de pachtjaren 1572/73, alles op voorwaarde, dat de aldus verkregen penningen gebruikt zullen worden tot verlichting van onderhoudskosten, thans door de poorters voor de soldaten gedragen. Tot betaling van de kostenaan de fortificatiën, lasten en achterstallige schulden zal over het gehele platteland van Tholen geheven mogen worden 6 gr. Vl. op elke ton bier van 24 st. of daarboven, zulks voor de tijd van de eerstvolgende 6 jaren; supplianten zullen gehouden zijn jaarlijks stipt rekening en verantwoording af te leggen voor de rentmeester van der Tholen en de gecommitteerden van de dorpen ten plattelande van Tholen.
108 Philips, koning van Castilliën etc. , oorkondt te hebben ontvangen de ootmoedige supplicatie van burgemeesters en regeerders der stad Tholen om, vermits het verminderen der inkomsten, door de stad genoten uit de accijnsen, waaruit o. m. voor rekening der stad komende garnizoenskosten betaald moeten worden, bepaalde extra-ordinaire accijnsen te mogen heffen, ter bekostiging van de kaarsen, brandstoffen en andere leverantiën ten behoeve van het krijgsvolk, op de wijnen en bieren die in de stad en lande van Tholen gesleten worden, waarom na ingewonnen advies van de stadsrentmeester, Francois Rezen, van de Rekeninge van Holland en van de thesaurier-generaal en de gecommitteerden van de domeinen der grafelijkheid, aan supplianten wordt toegestaan voor de tijd van twee jaren te heffen als accijns: 2 st. van elke ton bier, genaamd “moeselaer”, door de tappers van stad en lande van Tholen gesleten, en 2 st. op elke ton bier door de burgers gesleten, van elek aam Rijnse of Spaanse wijn, ten laste van de tappers, als extra-ordinaire accijns, 12 st. , ten laste van de poorters 2 st. , op elk vierde deel tarwe of roggemeel, dat door de bakkers gesleten wordt, 1 st. op ieder vierde deel gerstemeel. De accijnsen zullen geheven worden met ingang van een door supplianten vast te stellen datum.
109 Philips, koning van Castilliën enz. , oorkondt te hebben ontvangen de ootmoedige supplicatie van burgemeesters en regeerders van Tholen, om, in verband met de zware lasten, die zij moeten dragen door het onderhoud van het stedelijk garnizoen en de schade, door de soldaten bij de bevolking aangericht, waardoor de stad geheel ontvolkt en verwoest dreigt te geraken, de jaarmarkt, gehouden des Maandags na St. Jan te Midzomer (24 Juni) te mogen verleggen naar de eerste Vrijdag na O. L. Vrouwegeboorte (8 September), als zijnde een meer geschikt tijdstip voor de graanhandel, om, zodoende, de nog te Tholen wonende poorters aldaar bijeen te houden, waarom na ingewonnen advies van de rentmeester ’s lands van Tholen, Francoys Rhesen, van de president en lieden van de Raad en Rekeninge in Holland, en van de thesaurier en gecommitteerden der domeinen en financiën, vergund en geconsenteerd wordt dat de jaarmarkt, vallend op Maandag na St. Jansdag te Midzomer (24 Juni) wordt verlegd naar de eerste Vrijdag na O. L. Vrouwe-geboorte (8 September).
110 Gregorio de Plano, baljuw en dijkgraaf, Marinis Anthoniss. Colle, burgemeester, en Jacob van Ghelre, schepen van Tholen, gecommitteerd vanwege Stad en Lande, verklaren krachtens hun versterkte commissie te zijn verschenen voor de Prins van Oranje, stadhouder van Holland en Zeeland, Westfriesland en Utrecht, verblijf houdend te Dordrecht, en met hem overeengekomen te zijn, dat die van Stad en Lande van Tholen zich zullen stellen onder het gezag van de Prins van Oranje op de grondslag van de Pacificatie van Gent en op voorwaarde van het geven van statisfactie, waarbij een vrije uitoefening van de Roomse religie wordt bedongen, zoals dit tot dusverre het geval was, terwijl de Prins zich verbindt tot handhaving en bescherming van alle handvesten en keuren, die van kracht waren vóór de komst van de hertog van Alva.
111 Philips, koning van Castilliën etc. , oorkondt, dat hem vanwege de magistraat der stad Tholen, mede namens de burgerij, ter kennis is gebracht, hoe door de toenemende armoede, ten gevolge van oorlog en dijkbreuk, het hun onmogelijk is geweest de door hen verschuldigde renten prompt te betalen en hun vervallen dijken te herstellen, waarom de koning de genoemde magistraat vergunt en octrooieert uitstel van betaling der verschuldigde renten voor de tijd van één jaar, met opdracht aan de desbetreffende autoriteiten de betrokkenen in het rustig bezit van dit voorrecht te laten en onverwijld goederen, waarop wegens schuld beslag is gelegd, vrij te geven.
112 Philips, koning van Castilliën etc., verleent, gezien het verzoek van de magistraat en de burgerij van Tholen, octrooi tot uitstel van betaling der renten, door hen verschuldigd in het land van Brabant en het Overmaasse, voor de tijd van één jaar, ingaande 27 Maart 1578 en ten vervolge op het uitstel, verleend bij brief van 27 Juli 1574 (verloren) , geprolongeerd voor zes maanden, daarna voor een jaar en ten slotte voor andermaal zes maanden, welke termijn verstreken is 27 Juli 1577, en die de betaling der achterstallige schulden in het gewest Zeeland betrof.
113 Philips, koning van Castilliën enz., oorkondt, dat hem vanwege burgemeesters, schepenen en raad van Tholen, mede namens de burgerij dier stad, te kennen is gegeven de armoedige toestand waarin de zaken aldaar zijn geraakt door de langdurige oorlogen en de jammerlijke toestand der dijken, waarom hierbij door de koning aan de stad octrooi verleend wordt tot uitstel van betaling van al haar renten en schulden en dat voor de tijd van één jaar, te beginnen m.i.v. de datering van deze brief; aan de desbetreffende autoriteiten wordt bevolen supplianten gedurende de hiervoor genoemde termijn te laten in het rustig genot van gemeld octrooi en de, om der wille van schuld, in beslag genomen goederen onmiddellijk vrij te geven.
114 Burgemeesters, schepenen en raad der stad Middelburg bekennen ontvangen te hebben van Charles de Beaulieu, collecteur-generaal van de tol van Yersekeroord, en van de landwachten een som van 1500 £ van 40 gr. Vl. het pond, zijnde de helft van 3000 ponden erfelijke jaarrente, door hen verkocht ten laste van wijlen Zijne Keizerlijke Majesteit, om daarvanelk half jaar aan diverse personen de hun toekomende gelden te kunnen uitkeren; de bverschuldigde som wordt gefourneerd uit de opbrengst van de koninklijke, voormaals keizerlijke, tot, zoals blijkt uit een bezegelde brief des keizers d. d. 16 October 1516; de magistraat verklaart van voornoemde som te zijn voldaan.
115 Wilhelm, prins van Orangiën, graaf van Nassau, stadhouder-generaal van Matthias, aartshertog van Oostenrijk, gouverneur en kapitein- generaal der Nederlanden, oorkondt, dat de magistraat van Tholen en het ambacht Schakerloo, in verband met de opgelopen renteschuld van de stad, naast haar overige schulden, waarvoor geen arrest mag worden gelegd, hierbij octrooi ontvangt om voor de tijd van één jaar op de oude voet door te gaan met de heffing van imposten op wijnen, bieren en speciën; uit de opbrengst zullen de nodige herstellingen aan de stadsbouwwerken bekostigd worden, terwijl de magistraat ten allen tijde gehouden zal zijn van het gebruik der binnengekomen gelden rekening en verantwoording te doen.
116 Burgemeesters, schepenen en raad van Middelburg bekennen ontvangen te hebben uit handen van Sr. Jheronimus de Craen, collecteur van de tol binnen Middelburg, 500 £ gr. Vl. als eerste betalingstermijn van een som van 3500 £, welke de stad toekomt aan gelden, spruitende uit de koninklijke tol, ingevolge zekere overeenkomst (de aan het charter gehechte kopie overeenkomst) tussen de Heren Staten van Zeeland en de stad Middelburg d.d. 17 Mei 1580, welke termijn verschenen is 1 November 1580 en waarvan genoemde magistraat zich voldaan verklaart.
117 Wilhelm, prins van Oraengiën, graaf van Nassau, kapitein-generaal van Brabant, Holland, Zeeland, Friesland en Utrecht, continueert nog voor de tijd van twee achtereenvolgende jaren het octrooi, aan die van Tholen verleend bij zijn brief van 26 December 1580 (regest nr. 115) , toen gegeven voor de tijd van één jaar en dus aflopend 26 December 1581.
118 Burgemeesters, schepenen en raad van Stad en Lande van Tholen met het ambacht Schakerloo verlenen een keur voor het kleermakersgilde aldaar.
119 De Gecommitteerde Raden der Staten van Zeeland verlenen aan Hans Parck, eertijds schout van Halsteren, aan wie de baljuw van Tholen, Franchoys Rezen, het schout officie van Stad en Lande van Tholen en van Schakerloo heeft gegund, consent en dispensatie tot het aanvaarden van dit ambt, hoewel hij nog geen drie opeenvolgende jaren poorter van Tholen is geweest.
120 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad van Stad en Lande van der Tholen oorkonden, dat zij hierbij een keur schenken als hierna volgt, ten behoeve van het gilde der “cordewaniers” of schoenmakers aldaar.
121 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad der stad Tholen met het ambacht Schakerloo oorkonden, dat zij de hierna volgende keur schenken ten behoeve van het beenhakkersgilde.
122 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad der stad Tholen met het ambacht Schakerloo oorkonden, dat zij, ter bede en ten verzoeke van het gemene gilde der timmerlieden, metselaars en wagenmakers, de hierna volgende keur verlenen.
123 Burgemeesters, schepenen en raden van de stad Tholen oorkonden, dat zij een iegelijk, die in tijd van oorlog en troebelen diensten ten behoeve van Stad en Lande verricht, of in de toekomst zal verrichten, onder de hoede en bescherming van de stad stellen, vanaf het begin zijner commissie totdat hij deze zal hebben volbracht, opdat hem op reis bij nacht nog dag onheil zal kunnen treffen, waartoe die van Tholen zich garant stellen voor het herstel van eventueel opgelopen schade en doorgestane gevaren.
124 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad van Stad en Lande van Tholen met ambacht van Schakerloo oorkonden, dat zij in een eeuwige erfpacht uitgegeven hebben aan Jacob Jacobse Vriese, apotheker en poorter der stad, en aan zijn erven en nakomelingen, een erf, groot 84 roeden, behorende aan de stad, gelegen bij de Verbrande Poort, naast het “swinggelhuys”, ter somme van 20 sch. gr. Vl. ’s jaars, vervallende op Sint Servatiusdag (13 mei) waarvan de eerste termijn expireren zal 13 Mei 1614; wanneer de betaling van de verschuldigde pacht stokt, zal het recht van de pachters op het erf vervallen, terwijl de pachter of zijn erven noch geheel noch gedeeltelijk de erfpacht aan derden mogen overdragen dan met consent van burgemeesters en schepenen, op verbeurte van dubbele pacht. De pachter verbindt zijn persoon en goederen voor de naleving der voorwaarden, in deze pachtbrief vervat.
125 De Staten van Zeeland herstellen, daartoe aangezocht door de gedeputeerden der stad Tholen, de burgerij dier stad en haar oude privilegiën en rechten, haar geschonken door de graven en gravinnen van Holland en Zeeland, in het bijzonder dat, geconfirmeerd door keizer Karel en betrekking hebbende op het sluiten der stadsrekening en het vernieuwen van de Wet, elk jaar op 13 Mei, welk privilege tot het jaar 1552 ongestoord genoten is en nadien in bijzondere omstandigheden niet meer gegolden heeft.
126 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad van Stad en Lande van Tholen met het ambacht Schakerloo oorkonden, dat zij in een eeuwige erfpacht hebben uitgegeven aan Anthony Spits en zijn erven en nakomelingen een zeker erf, gelegen onder de Molenberg van Tholen bij de Sint Andriespoort, eertijds door de stad in erfpacht verkregen van het kapittel, groot geweest zijnde 200 roeden, alles op erfpachtsrecht voor 20 sch. gr. Vl. ’s jaars, jaarlijks te betalen op Sint Servaasdag (13 Mei), waarvan de eerste termijn vervallen zal zijn op Sint Servaasdag 1616; wanneer de pachter of diens nakomelingen te eniger tijd in gebreke zouden blijven de pacht te betalen, zullen zij “ipso jure” van het pachtrecht vervallen verklaard worden; de pachter zal zijn rechten aan niemand mogen overdragen zonder consent van burgemeesters en schepenen, op verbeurte van dubbele pacht en verlies van erfpachtrechten.
127 De Staten van Zeeland octrooieren de magistraat van Tholen ten behoeve van het herstel hunner vervallen fortificatiewerken te mogen heffen 4 gr. Vl. van elk gemet lands, hemelsbreed binnen het eiland Tholen gelegen, de ene stuiver tot last van de eigenaar, de andere tot last van de baander of gebruiker.
128 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raden van Stad en Lande van Tholen met het ambacht van Schakerloo, oorkonden en certificeren uitgegeven te hebben in eeuwige erfpacht aan mr Jacques van der Brecht, chirurgijn, en zijn nakomelingen een zekere “pudt ofte vijver” met een daar rondom gelegen hof, aan de wal onder de windmolen staande bij de St. Andriespoort, jaarlijks voor de som van 20 sch. gr. Vl. , te betalen op Sint Servatiusdag (13 Mei) , het eerst verschijnend 1616; o.m. wordt bepaald dat de pachter gerechtigd zal wezen elke soort van vis, die het hem believen zal, in de vijver uit te zetten en de bermen daarvan te beplanten met allerlei bomen, heggen en struiken; voor de naleving der voorwaarden verbindt de pachter zijn persoon en goederen.
129 De Staten van Zeeland, gehoord hebbend in hun vergadering het vertoog van wege baljuw, burgemeesters, schepenen en regeerders van Tholen en het ambacht Schakerloo tot aggreatie en confirmatie van de concept-ordonnantie van de weeskamer te Tholen, agreëren en confirmeren genoemde ordonnantie, met verzoek aan een ieder, die zulks aangaan mag, zich overeenkomstig deze ordonnantie te gedragen.
130 Baljuw, burgemeesters en raad der stad Tholen met het ambacht Schakerloo oorkonden, dat zij de hierna volgende keur uitvaardigen ten verzoeke en ten behoeve van de gemene gezellen van het “vettewariërs” – en kramersgilde.
131 De Staten van Zeeland oorkonden, dat zij aan burgemeesters en regeerders van Tholen accorderen het houden van een jaarlijkse beestenmarkt, waarvoor hun hierbij octrooi wordt verleend; de markt zal gehouden worden des Zaterdags na de eerste toondag van de beestenmarkt der stad Dordrecht en de twee daarop volgende Zaterdagen.
132 Burgemeesters, schepenen en raad der stad Tholen met het ambacht Schakerloo oorkonden, dat zij ten verzoeke en ter bede van het timmerlieden-, metselaars- en wagenmakersgilde aldaar de hierna volgende keur verlenen.
133 De Staten van Zeeland oorkonden, dat zij die van Tholen octrooi en consent verlenen om, teneinde aan de nodige middelen te geraken tot het herstel van de wallen en het maken van een nieuwe poort, van elk gemet lands gelegen binnen het Land van Tholen, een halve stuiver te mogen heffen voor de tijd van drie opeenvolgende jaren, ten laste van de eigenaar, een aanvang nemend met dit jaar 1621.
134 De Staten van Zeeland oorkonden dat zij, gehoord de gedeputeerden der stad Tholen inzake de gebrekkige toestand van de houten stadspoorten en de vervallen staat der stadswallen en gezien hebbend het inspectierapport, eertijds uitgebracht door mr David van Orliens, waarin geadviseerd werd de Vossemeerse poort en de Verbrande poort af te breken en in de plaats daarvan een nieuwe poort en brug te bouwen, hierbij tot dit doel aan die van Tholen octrooi verlenen om voor de tijd van vier achtereenvolgende jaren, ingaande augustus 1624, te heffen over alle gemetsgetallen, gelegen in het eiland Tholen, 2 sch. 8 gr. Vl. , te betalen door de eigenaar, half door de gebruiker.
135 Baljuw, burgemeesters, schepenen en raad van Stad en Lande van der Tholen en het ambacht Schakerloo oorkonden hoe zij, op het verzoek van de aldaar woonachtige bakkers, aan hun gilde de hierna volgende keure verlenen.
136 De Staten van Zeeland, gehoord het verzoek van de magistraat van Tholen, verlenen aan deze octrooi ten behoeve van de vervallen muren, poorten, bruggen en wegen der stad zeven achtereenvolgende jaren te mogen heffen 4 gr. Vl. per jaar over ieder gemet lands, hemelsbreed gelegen binnen het eiland Tholen, de ene helft op te brengen door de eigenaar, de andere door de gebruiker der landen, maar de gehele som te fourneren door laatstgenoemde, die de eigenaar het voor diens rekening komende gedeelte zal bekorten op het eerste hem toekomende geschot, welke heffing een aanvang zal nemen op 1 Augustus 1644. Aan de Thoolse magistraat wordt autorisatie verleend zovele ontvangers als hem goeddunken zal tot de heffing van deze penningen te committeren.
137 De Staten van Zeeland verlenen naar aanleiding van het voorgevallen afsterven van Zijne Hoogheid Willem II, Prins van Oranje, aan wie als stadhouder van Zeeland het verzetten van de magistraat van de stad Tholen toekomt, bij deze octrooi aan de magistraat dier stad tot het jaarlijks verzetten van de wet op de voet van de ordonnantie, in deze oorkonde geïnsereerd.
138 De Staten van Zeeland accorderen en octrooieren de magistraat van de stad Tholen concessie tot heffing van 4 gr. Vl. over ieder gemet lands over het gehele eiland Tholen, de ene helft te betalen door de eigenaar, de andere door de baander of gebruiker, de gehele som te fourneren door de laatste en op de pachtsom te korten, een en ander ten dienste van het onderhoud en de verbetering der straten en wegen binnen de jurisdictie van Tholen, zulks voor de tijd van tien jaren, ingaande met het aflopen van de op dit ogenblik nog lopende concessie.
139 De Staten van Zeeland, ontvangende de supplicatie van baljuw, burgemeesters, schepenen en raden van Tholen, gunnen en privilegiëren deze, dat die van de gerechte van genoemde stad voortaan in alle civiele zaken zonder appèl recht zullen mogen wijzen in alle boetstraffelijke aangelegenheden, die een veroordeling van 100 Carolus gulden niet te boven gaan, terwijl de gerechtelijke uitspraken in zaken, waarop een boete is gesteld, hoger dan 100 Carolus gulden en lopende tot en met 600 Carolus gulden, onder cautie en met recht van appèl op hogere instanties volkomen van kracht zullen zijn.
140 De Staten van Zeeland vergunnen en octrooieren baljuw, burgemeesters, schepenen en raad van Tholen, gelet op hun verzoek, binnen het grondgebied van het eiland te mogen houden twee à drie springhengsten, zo binnen de stad Tholen, te Sint-Maartensdijk, Sint-Annaland of andere plaatsen, naar gelang deze door de baljuw of de magistraat als geschikt geoordeeld zullen worden.
141 De Staten van Zeeland oorkonden dat zij, ontvangen hebbend het verzoek van de magistraat der stad Tholen, om, in verband met de oproeping van de landwacht voor het eiland Tholen door hem gedaan overeenkomstig de statenresolutie van 13 Januari 1665, de onderhoudskosten der wachthuizen en de leveranties van turf en kaarsen te mogen verhalen op de belasting, te heffen van de gemeten lands op het eiland octrooi verleend hebben tot heffing van 2 gr. Vl. op ieder gemet lands, gelegen binnen het eiland Tholen, de ene helft tot last van de baander of gebruiker, de andere helft tot last van de eigenaar; de 2 gr. Vl. zullen in hun geheel worden afgedragen door de gebruiker, in de verrekening met de eigenaar; de hier bedoelde heffing zal ingaan met de datum van deze brief.
142 De Staten van Zeeland oorkonden, dat baljuw, burgemeesters, schepenen en raad der stad Tholen met het ambacht Schakerloo hun bedenkingen en overwegingen te kennen hebben gegeven aangaande het 19e artikel van het reglement tot vernieuwing van de magistraat aldaar, gearresteerd op 1 Mei 1659, en verzocht hebben genoemd artikel opnieuw te confirmeren en te ampliëren in de door demonstranten aangegeven zin, waarom het voornoemde artikel door de Staten opnieuw volkomen is geconfirmeerd en geamplieerd in dezen zin, dat voortaan alle personen in deze geunieerde Provinciën, geassocieerde landschappen en steden geboren of daaruit afkomstig, gequalificeerd en bevoegd zullen zijn, zodra zij het poorterschap van Tholen bezitten, tot het bekleden aldaar van zodanige officiën en ambten, als in de magistraat als anderszins te vergeven zullen zijn.
143 De Staten van Zeeland oorkonden dat zij, op verzoek van Heren Gedeputeerden van Tholen, uit naam van de magistraat van die stad gedaan, aan deze octrooi verlenen om boven de alreeds geconsenteerde accijnsen alsnog te mogen heffen 2 sch. Vl. van iedere ton bier, die voortaan aldaar vanuit Brabant of Vlaanderen zal binnenkomen, benevens op elke stoop wijn één stuiver, zowel ten laste van de burgers als van de tappers.
144 De Staten van Zeeland oorkonden, dat zij op verzoek van de magistraat van Tholen toestaan de opbrengst van de benodigde gelden tot herstel der straten en andere publieke werken te Tholen voor de tijd van negen achtereenvolgende jaren, beginnend met het aanstaande jaar 1677, te vinden door de heffing van 4 gr. Vl. over elke 100 pond mede, die in de stoven binnen de stad en hare jurisdictie zullen worden bereid; de supplianten worden gemachtigd voor de heffing dezer schatting ontvangers te werk te stellen tot een getal, dat hun goeddunken zal.
145 De Staten van Zeeland, gezien het door de magistraat van Tholen gedaan verzoek om remissie van huisschatting voor de tijd van enige jaren, in verband met de invasie en plundering door Franse troepen in het jaar 1712 en de daarbij aangerichte schade aan publieke gebouwen, terwijl de verzoekers tevens te kennen hebben gegeven, dat de burgerij in haar moeilijkheden gesteund moet worden en dat aan haar materiële moeilijkheden tegemoet dient te worden gekomen, oorkonden, dat ten profijte van de stad en tot soulaas van haar financiën, benevens tot herstel van de gehavende stedelijke bouwwerken zal mogen worden geheven en ingehouden de geconsenteerde 200e penning, zowel ordinair als extra-ordinair, geheven op de huizen binnen de stad over de jaren 1708-1711, terwijl kwijtschelding zal worden genoten van de opbrengst van de 200ste penning, geheven van de eigenaars van huizen en gebouwen over de jaren 1712-1714; met opdracht aan de autoriteiten, wien zulks aangaat, de hiervoor genoemde supplianten te laten in het volkomen genot van het hierbij verleende octrooi.
146 De Staten van Zeeland consenteren aan de magistraat van Tholen continuatie van het octrooi, verleend tot heffing van de toegestane 200e penning van de huizen en gebouwen onder de jurisdictie van Tholen ten bedrage van 104 £ Vl. , en dat voor de tijd van zeven jaren, ingaande met 1728 en eindigende ultimo december 1734, ter bekostiging van het noodzakelijke herstel der kerk.
147 De Staten van Zeeland consenteren aan de magistraat van Tholen continuatie van het octrooi, verleend tot herstel der kerk aldaar, waartoe men zal mogen heffen uit de huisschatting der stad, maar niet uit die van het platteland, een som van 104 £ Vl. voor de tijd van zeven opeenvolgende jaren, ingegaan 1 Januari 1749 en expirerende ultimo December 1755, alles op de voorwaarden, begrepen in het origineel octrooi.
148 De Staten van Zeeland vergunnen aan de magistraat van Tholen continuatie van octrooi tot heffing over het gehele eiland Tholen van 2 gr. Vl. per gemet, ten laste van de baander, om uit de opbrengst de onkosten te bestrijden, verbonden aan het in functie stellen van de “roode roede”, ten behoeve van de rust en veiligheid op het eiland, een en ander na expiratie van de laatst verleende concessie.
149 De Staten van Zeeland accorderen aan de magistraat van Tholen continuatie van het octrooi, hem verleend tot herstel van de kerk aldaar, waartoe mag worden gebruikt de opbrengst van de heffing der huisschatting over de stad, maar niet die over het platteland, en bedragend 104 £ Vl. , en wel voor de tijd van veertien jaren, ingaande per 1 januari 1756 en expirerende 31 December 1769, op de voorwaarden, in het origineel octrooi
150 De Staten van Zeeland consenteren, naar aanleiding van een desbetreffend betoog, gedaan door burgemeesters en regeerders der stad Tholen op 6 Mei 1784, in de heffing van een som van 104 £ Vl. te vinden uit de jaarlijkse opbrengst van de huisschatting der stad en niet uit de opbrengst der huisschatting ten plattelande, welk geld besteed zal worden tot het herstel van de kerk en zal worden geheven over een termijn van achttien jaren, te weten van 1 Januari 1788 tot ultimo December 1805.
151 De Staten van Zeeland verlenen aan burgemeesters en regeerders der stad Tholen continuatie van het per 31 December 1784 expirerend octrooi tot heffing van 4 gr. Vl. per gemet over al de gemeten lands van het eiland Tholen, om zodoende te geraken aan gelden voor het herstel en onderhoud van de straten en wegen binnen de jurisdictie van de stad, terwijl tevens continuatie van octrooi aan die van Tholen verleend wordt tot vrijdom van erfpacht voor de stadsmolens, alles na expiratie van het octrooi, verleend op 24 September 1764 en voor de tijd van 21 jaren, ingaande 1 Januari 1785 en expirerend 31 December 1805.
152 De Staten van Zeeland accorderen, gezien hun resolutie van 26 augustus 1733, waarbij is bepaald dat de diaconieën der Nederduitse, Waalse en Engelse gemeenten binnen de steden Middelburg, Goes, Vlissingen en Veere geoctrooieerd zijn om te mogen behouden, wat de door hen gealimenteerde personen bij hun overlijden nalaten, aan de regenten van het Arme-Weeshuis en de Diaconie binnen de stad Tholen, om voor zoverre het verleden aangaat, te blijven in het recht van possessie, dat zij uitgeoefend en verkregen hebben, zonder hierin enigszins verkort te worden of verplicht te zijn tot restitutie van alreeds door hen genoten baten of voordelen; voor de toekomst worden zij geoctrooieerd te mogen behouden en aan zich te trekken al wat mocht worden nagelaten door van hunnentwege gealimenteerde personen, wanneer deze komen te overlijden dan wel uittreden, terwijl in het laatste geval de verplichting tot achterlating van onroerend goed kan worden afgekocht door storting van een afkoopsom, terwijl deze verplichting bij het overlijden van een verpleegde eveneens niet behoeft te worden nagekomen, wanneer de gealimenteerde kinderen of kleinkinderen nalaat.
1 Notarieel afschrift van een akte waar onder een vidimus betreffende een conflict over het niet zingen van missen in de kerk zoals opgedragen door Dierick Pieter Joerdens .
2 Claijs Yezoen, Claijs Engbrechtszoen en Kerstiaen Heijnricxzoen, schepenen in Sint-Maartensdijk, verklaren dat heer Phillips Capoen, priester, verklaart dat heer Lijevijn Hugezoen, priester, heeft voldaan het bedrag van 36 pond groten vlaams op een huis waar hij nu in woont.
3 Johannes Hoeck van Leijden medicijn doctor en vicedeken van het kapittel van Sint-Maartensdijk verklaart o.m. dat er enige fundaties zijn gesticht voor Marigen Gielis en Marigen Jacobsweduwe.
1 Stukken betreffende het stichten van een fundatie? door Willem Heijn Hughens.
2 Andries Anthonissen, Jacop Hughenz en Cornelis Pier Gheertssen, schepenen in Poortvliet verklaren dat Jan Pieterssoon voor hem zelf en voor de weduwe Janne Gheraert, voor de erfgenamen van wijlen Aeriaen Cornelissoon, voor de weduwe Cornelie en voor de erfgenamen van wijlen Jacop Jan Adriaenssoon heeft verkocht aan heer Cornelis Gillissoon, priester en kannunik in Sint-Maartensdijk en heer Pieter van Sevenhooven priester en vice-pastoor van Westkerke als executeurs van het testament van wijlen heer Jan Slootken, choordeken in Sint-Maartensdijk ten behoeve van de choordeken en het kapittel, 4 gemet min 60 roeden land in Cornelis Lem Deijnssenshoek, oost en noord van Coppen Cornelis Lem Deijnssens erfgenamen, zuid van de regulieren van buiten Reijmerswaal en west van Maerten Thonissoon en Claes Adriaen Bouwenssen.
3 Logier Cornelissen, Jacop Loodewijcxen en Aert Ghijsbrechtssen, schepenen in Poortvliet, verklaren dat Marinus Matinuszoon schuldig is aan Maeijken Bartelsdochter 9 ponden groten Vlaams en nog twee keer twee ponden.
4 Deken en kapittel van Oudmunster te Utrecht verklaren dat Johan Willem van Roseveldt de tienden heeft afgekocht rustende op percelen in de aanwas van de Smaalzijpolder. Hem aangekomen door het overlijden van zijn vader Pieter van Roseveldt, ambachtsheer in Oud- en Nieuw-Vossemeer, en Johanna Hermina van Rosevelt waarvan Joost Gerard Schermers jaarlijks de penningen betaalde.
5 Deken en kapittel van Oudmunster te Utrecht verklaren dat Johan Willem van Roseveldt de tienden heeft afgekocht rustende op een derde part van zeven gemeten en een vierde van de novale tienden,in de Smaalzijpolder.
1495 Brief, waarbij de Hoge Raad van Holland, op een rekest van de heren van Vossemeer beschikt, dat de gesuspendeerde secretaris Huybert van de Luijster zijn eerder gedane belofte van overgifte moet uitvoeren.
1583 Brief van de Staten van Zeeland, waarbij zij aan de magistraat van Oud-Vossemeer octrooi verlenen, voor de tijd van 7 jaren een stuiver per gemet te heffen voor het onderhoud van de steenstraten
1664 Brief, waarbij de Staten van Zeeland aan de heren van Vossemeer octrooi verlenen, de Eendrachtspolder te bedijken.
1 Willem, paltsgraaf op de Rijn, graaf van Holland en Zeeland, oorkondt, dat hij aan Philips van Dorp, Jan de bastaard van Bloois, heer van Treslong, ridder Guy de bastaard van Blois, Helwich van Doornick, Pieter van Botlant en Lourens Darnas ter bedijking uitgeeft de gorzen, schorren, slikken en aanwerp benoorden ter Tholen binnen de merken van de Noordkeeten, die staat op de dijk van de Dalemse Polder, overcomende aan Hasers Hille, vandaar aan in de Kerke Camere strekkende zijn recht door Vosvliet aan 't Nieuwelant van Broek. Zij die dit land bedijken, of er grond verkrijgen door koop zullen er de gehele ambachtsheerlijkheid uitoefenen met de tienden, vogelarij, visserij, wind, brand, accijns, veren, kerkrecht en alle andere lasten en profijten. Zij moeten er een baljuw, schout of dijkgraaf, schepenen en ander officieren aanstellen; keuren en geboden uitvaardigen, de rechtspraak uitoefenen met uitzondering van enige voorbehouden zaken zoals doodslag binnen vrede, zoenen, moord, zeeroof en verkrachting. De baljuw zal over zijn ambt rekening afleggen aan de grafelijke rentmeester van ter Tholen. De bewoners van het nieuwe land zullen tolvrijheid genieten op alle grafe­lijke tollen. Zij mogen in Tholen laten malen; die van Tholen eveneens in Vossemeer. Na het eerste koren zullen zij zeven jaren vrij zijn van alle beden en schoten, doch daartegenover het derde deel betalen van wat andere polders in Zeeland voor de grafelijkheid opbrengen. Mocht een der bedijkers iets tegen de graaf misdrijven, dan kan hij zijn goed in het nieuwe land "vrijen" met een som van 20 pond toernoois. Tevens verklaart de graaf, dat hij als koopsom 2000 gouden gelderse guldens ontvangen heeft, waarvan hij kwijting geeft. Als de landen bedijkt zijn, zal hij de ambachtsheerlijkheid verlenen als een onsterfelijk leen met een paar witte handschoenen. Het aangeworven land zal voor de bedijkers vrij eigen goed zijn.
4 De deken en het kapittel van Sint Marie in den Hage geven vidimus van de oorkonde van Willem, hertog van Beieren en graaf van Holland d.d. 9 februari 1415
10 Jacob Elsack, abt van Sint-Michiel te Antwerpen, Jan heer van Bergen, Lodewijk van Bloys, heer van Treslong, Joost van Botlant, Helmich van Doornyck, Fransoys van Wissenkerk, Heynrick Martensoon van Wissenkerke, Cornelis van Dalem, Dammas Symons zoon, Jacob van Bleeswijck, Jan Pels., heren van Vossemeer, geven aan Joost van Bloys, Jan Willems zoon Zuete en Pieter Ydozoon volmacht, om namens hen op te treden in de paalscheiding van de gorzen tussen Vossemeer en de heer van Nassau.
10a Burgemeesters, schepenen en raad van de stad Middelburg oorkonden, dat Pancras van der Hayman en Cornelis Jan Gillise de commissie accepteren hen door de heren van Vossemeer verleend in de paalscheiding der gorzen, ten noord­westen van Steenbergen gelegen, tussen de heren van Vossemeer en de graaf van Nassau.
10b Engelbrecht, graaf van Nassau en heer van Breda, oorkondt, dat hij in de zaak van de paalscheiding tussen het land van Steenbergen en het gebied van de heren van Vossemeer, Janne Masschereel, ridder en Janne van Nedervenne commissie verleent namens hem op te treden.
10c Maximiliaan, keizer en graaf van Holland, in zijn Grote raad te Mechelen, gezien de volmachten dd. 27 maart en 12 september 1511, benevens de akten van submissie dd. 27 maart 1509, hierin opgenomen, verleent Heynrick, graaf van Nassau en heer van Breda, en de heren van Vossemeer akte van willige condemnatie met betrekking tot de uitvoering van de arbitrale uitspraak dd. 19 mei 1509 en het accoord dd 5 december 1510, eveneens hierin opgenomen.
10d De heren van Immerseel en van Malle, gedeputeerden van de graaf van Nassau, sluiten een overeenkomst met Jacob van Bleyswijck en Guido van Bloys, gedeputeerden van de heren van Vossemeer, waarbij aan deze wordt toegestaan bij het bedijken van het gors van Mattenborch en de Plate ten zuidwesten van de polder van der Heyden een dijk te leggen over het gors van de graaf van Nassau, aansluitend aan de dijk van de polder van de Heyden, terwijl verder de afpalingen van het vonnis d.d. 15 september 1511 in acht genomen zullen worden; de heren van Vossemeer komt het schouwrecht over bedoelde dijk toe, totdat het geen zeedijk meer zal zijn, waarna de graaf de dijk zal mogen aanvaarden, alles met behoud van de jurisdictie van de graaf, uit te oefenen door de schout van Steenbergen; de graaf van Nassau zal van de Middeldijk, welke loopt van de Sint-Ontcommerspolder langs de polder van de Heyden, het gebruik van de opbrengsten hebben, terwijl de heren van Vossemeer zich verbinden, het gors binnen drie jaar te bedijken.
10e Johannes Slootmaker van Bergen op Zoom, keizerlijk en pauselijk notaris, instrumenteert, dat Johannes van Bruheze, schout van Steenbergen en Henricus van (Etten), vanwege Engelbrecht, graaf van Nassau, en Johannes van Botlant, Nicolaus de Waert, Petrus van Dalem en Ydo Jacopsszoon, heren van Vossemeer, arbiters aanwijzen in de geschillen over de paalscheiding tussen Steenbergen en Vossemeer. Partijen beloven zich aan de uitspraak te zullen houden.
10f De graaf van Nassau staat aan de heren van Vossemeer toe om de dijk van Mattenborgh, die doorgebroken was, wederom over zijn land te leggen aan de dijk van de Heyden aan te sluiten, terwijl zij 400 gulden schadevergoeding zullen betalen,omdat het contract d.d. 22 augustus 1526, hierin opgenomen, niet is nagekomen.
10g Henrick, graaf van Nassau, heer van Breda, machtigt Mr. Robert de Pont, Mr. Pieter da Hern en Adriaen van Bruheze, rentmeester van Breda, en Henrick Montens, rentmeester van Diest, om zich door de Hoge Raad te Mechelen te doen condemneren met betrekking tot de arbitrale uitspraak dd. 19 mei 1509 en daarop gevolgde overeenkomst dd. 5 december 1510 in zijn geschil met de heren van Vossemeer over het eigendom en de bedijking van de gorzen, begrensd door het diep van Mairlo, Grevelingh, Strijen, de Steenbergse Vliet, de Coeveringsche Vaert, Vertrise Vaart, Hazaertshil, het diep van De Eendracht, de Noortkeeten van Tholen en de vrijheid van Vossemeer, welke volgens hem in Brabant, doch volgens de tegenpartij in Zeeland liggen.
12 Guillaume de Clugny, pauselijk protonotarius, raad en rekestmeester van de hertog van Bourgondië, verklaart uit handen van Clais Janssone, baljuw van Middelburg in Zeeland, de som van 1200 pond en 40 groten vlaams ontvangen te hebben, wegens de aankoop van het land van Vossemeer.
13 Burgemeester en schepenen van de stad Tholen oorkonden, dat de heren van Vossemeer commissie en opdracht verlenen aan Jan Pieterszoon van Bodtlant, Maerte Claeszoon van Wissekercke, Clays Jacob Bartholomeus zoon, alias de Weert, Jacob Jacobszoon van Bleeswijck en Ydo Jacobs zoon, om in alle zaken namens hen op te treden.
24 Besluit van de Staten van Zeeland, waarbij zij op een rekest van de heren nieuwe bepalingen geven op het recht van collaterale successie bij overschrijving van delen in de heerlijkheid
38 Meester Jan Breyel, deken van de collegiale kerk van de stad Tholen, en Symon Anthoniszoon, leenman van de grafelijkheid van Zeeland, oorkonden, dat Jacob Willems zoon van Scengen tot behoef van Gillis van Borre, klerk van de rentmeester van Beoosterschelde te Middelburg, in de handen van de graaf van Holland en Zeeland afstand doet van zijn 12e deel in de tienden van Oud en Nieuw-Vossemeer, die hij gemeen bezit met de heren van Vossemeer.
38 Karel, keizer en graaf van Holland en Zeeland oorkondt, dat hij Gillis van Borre beleent met een twaalfde deel der tienden van Oud- en Nieuw-Vossemeer, naar aanleiding van de brief van afstand, door Jacob Willems zoon van Schengen gedaan.
39 Karel, keizer en graaf van Holland en Zeeland, beleent Mr. Jacob Croeser met het dertiende deel van de tienden van Oud-Vossemeer, hem verkocht door Anthonis van Doornick.
39a Anthonis van Doornick oorkondt, dat hij aan Mr. Jacob Croeser enige percelen tienden verkoopt, gelegen in de polder Oud-Vossemeer (de percelen worden opgesomd), die in de gehele tienden van Oud-Vossemeer het dertiende deel uitmaken min 4 gemeten en honderdachtendertig roeden.
40 Het Leenhof van de graaf van Holland oorkondt, dat Elisabeth Blox, vrouw van Mr. Adriaen Nicolai, kanselier van het land van Gelre, c.s. enige tienden in het land van Vossemeer opdraagt aan Eewout Eewoutssen Geldersman, die zij echter behoudt tijdens de minderjarigheid van de voornoemde Eewout.
41 Kaerle, keizer en graaf van Holland en Zeeland, keurt de overdracht goed van een deel der tienden onder Oud en Nieuw-Vossemeer op Jheronimus van Borre Janss, ( reg. nr 466), welke akte getransfigeerd is, en bepaalt, dat hij hiermee be­leend zal worden. Het leen zal verheergewaad worden met een paar witte hand­schoenen. Wegens de onmondigheid van Jheronimus van Borre heeft diens neef Pieter Cornelis zoon het leen verheven, daartoe gemachtigd door een brief van burgemeesters, schepenen en raad van Zierixzee.
41a Gillis van Borre, Quinten Jacobszoon en Jaspaer de Vriese, leenmannen van de grafelijkheid van Zeeland, oorkonden, dat Gillis van Borre voornoemd aan zijn neef Jheronimus van Borre een deel in de tienden van Oud en Nieuw-Vossemeer overdraagt.
43 De leenkamer van de graaf van Holland verheft jonker Cornelis Croeser te Antwerpen in een deel der tienden van Vossemeer, hem aanbestorven door de dood van zijn broer jonker Mathijs Croeser
44 De leenkamer van de graaf van Holland beleent Jan Arnouts uit Goes met een deel der tienden onder Vossemeer, waarvan Eewout Eewoutszoon Geldersman afstand heeft gedaan.
45 De ridderschap, edelen en steden van Holland en West-Friesland belenen Jan van Borre jr. met een deel der tienden van Oud- en Nieuw-Vossemeer, hem aanbestorven van zijn oom Mr. Jeronimus van Borre.
46 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Cornelis Geersten voor het 48e deel van het leen dat hij gekocht heeft van Marten Stuijver die het van zijn vader Willem Gerrits Stuijver had geërfd.
46a Voor Willem Jacobs Vrijbergen en Johan de Brammer, leenheren in Zeeland, transporteert Marten Stuijver wonend in Amsterdam aan Cornelis Geertsen wonend in Tholen een 48e deel in de tienden van de landen van Vossemeer dat hij geerfd had van zijn vader Willem Gerrits Stuijver
47 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Franchois van Aertssen gehuwd met Petronelle van Borre voor 12e deel van de tienden van het leen van de landen van Vossemeer dat hij geerfd van zijn neef Johan van Borre
50 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Jan de Croeser, omtrent 40 jaar, met het tiende deel van 4 gemet en 138 roeden van de tienden van de landen van Vossemeer die hem aanbestorven is van Cornelis de Croeser zijn vader.
52 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Johannes Pantinus de jonge, 16 jaar, met een dertiende deel min 4 gemet en 138 roeden van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Jan de Croeser heer van Dennebrugge.
52a Voor Jacob Campe ordinaris raad van de Hoog Mogende heren van Zeeland en Jacques Manteau en Cornelis Pieter Jorissen leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland transporteert Jan de Croeser heer van Dennebrugge aan Johannes Pantinus de jonge, een dertiende deel min 4 gemet en 138 roeden van de tienden van de landen van Vossemeer.
53 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Cornelis Geertsen Plancke, 50 jaar, met een vierde deel in 8 hoeken tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Eduart van Brecht met procuratie van Jan de Peters wonend in Bergen in Henegouwen.
53a Voor Willem Jacobssen Vrijbergen, Jaecques Manteau en Cornelis Pieter Jorissen, leenmannen in Zeeland, transporteert Edevart van Brecht, schepen van Antwerpen op last van Jan de Pieters wonend in Bergen in Henegouwen aan Cornelis Geertsen Plancke, burger in Tholen een vierde deel in 8 hoeken tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Eduart van Brecht met procuratie van Jan de Peters wonend in Bergen in Henegouwen.
54 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Cornelia Andriesdochter, 62 jaar, weduwe van Cornelis Geertsen Plancke, en dochter van Andries Claessen, met de rechte helft van een achtste deel in 8 hoeken tienden van de landen van Vossemeer
55 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Henrick de Putter wonend te Tholen, ca 30 jaar, zoon van Hubrecht de Putter met de rechte helft van een vierde deel in 8 hoeken tienden en de helft van een achtste deel in de 8 hoeken van de landen van Vossemeer gekocht van Jan Cornelis Geertsen Plancke, poorter te Tholen
55a Voor Willem Jacobssen Vrijbergen en Jaecques Manteau, leenmannen in Zeeland, transporteert Jan Cornelis Geertse Plancke aan Heijndrick de Putter wonende te Tholen de helft van een vierde deel in 8 hoeken tienden en de helft van een achtste deel in de 8 hoeken van de landen van Vossemeer
56 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Huijbrecht de Putter, ca 7 jaar, zoon van Heijndrick de Putter en Digna Huijghen met een vierde deel in 8 hoeken tienden en het achtste deel in de 8 hoeken van de landen van Vossemeer.
57 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Henrick de Putter wonend te Tholen, ca 35 jaar, zoon van Hubrecht de Puttre en Neelken Andriesdochter met de helft van een vierde deel in 8 hoeken tienden en de helft van een achtste deel in de 8 hoeken van de landen van Vossemeer hem toegekomen na het overlijden van zijn moeder.
58 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Pieter van Tuijl van Serooskercke heer van der Maelstede, ca 25 jaar, met een dertiende deel min 4 gemet en 138 roeden van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Johannes Pantinus de jonge
58a Voor Jacques Manteau en Marinus van Vrijbergen leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland transporteert docter Johannes Pantinus de jonge aan Pieter van Tuijl van Serooskerken heer van der Maelstede een dertiende deel min 4 gemet en 138 roeden van de tienden van de landen van Vossemeer
59 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Jacob van Boshuijsen, ca 36 jaar, met een vierde part van de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van Gillis van Wissenkerke.
59a Voor Philibert van Tuijll van Serooskercke heer van Thienhoven, Jaecques Manteau en Marinus van Vrijbergen, leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland transporteert Cornelis van Gelre, rentmeester van de heren van Vossemeer met de gecommiteerde raden Matthijs van der Straeten en Johan de Moor aan Jacob van Boshuijsen een vierde part van de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer vervallen aan de graaflijkheid en voorheen van Gillis van Wissenkerke.
60 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Jacob van Boshuijsen, ca 36 jaar, met een achtste part van de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van Gillis van Wissenkerke.
60a Voor Philibert van Tuijll van Serooskercke heer van Thienhoven, Jaecques Manteau en Marinus van Vrijbergen, leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland transporteert Cornelis van Gelre, rentmeester van de heren van Vossemeer met de gecommiteerde raden Matthijs van der Straeten en Johan de Moor aan Jacob van Boshuijsen een achtste part van de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer vervallen aan de graaflijkheid en voorheen van Gillis van Wissenkerke.
60b De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Jacob van Boshuijsen, ca 36 jaar, met een twaalfde part van de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van Gillis van Wissenkerke.
60c Voor Philibert van Tuijll van Serooskercke heer van Thienhoven, Jaecques Manteau en Marinus van Vrijbergen, leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland transporteert Cornelis van Gelre, rentmeester van de heren van Vossemeer met de gecommiteerde raden Matthijs van der Straeten en Johan de Moor aan Jacob van Boshuijsen een twaalfde part van de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer vervallen aan de graaflijkheid en voorheen van Gillis van Wissenkerke.
61 Voor Jacques Manteau en Marinus van Vrijbergen, leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland transporteert Hertoch de Haene met procuratie van Nicolaas van Renesse heer van der AA en vrijheer van Assendelft aan Philibert van Tuijll van Serooskercke, oud omtrent 28 jaar, een vierde part van de twaalf hoeken en een zestiende part in de acht hoeken en een achtste part van de zeven hoeken en de helft van twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer.
61a De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Philibert van Tuijll van Serooskercke, oud omtrent 28 jaar, met een vierde part van de twaalf hoeken en een zestiende part in de acht hoeken en een achste part van de zeven hoeken en de helft van twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van Nicolaas van Renesse heer van der AA en vrijheer van Assendelft.
62 Voor Marinus van Vrijbergen en Pieter de Vrou, leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland transporteert Matthijs Cannaerts drost en kastelijn te Loon met procuratie van Nicolaas van Renesse baron d'Eldere en Mansuij en vrijheer van Assendelft aan Maria Anna Freijling gravin van Bronckhorst tot Anholt, een vierde part van de twaalf hoeken en een zestiende part in de acht hoeken en een achtste part in de zeven hoeken en de helft van twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer.
62a De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Maria Anna Freijling gravin van Bronckhorst tot Anholt met een vierde part van de twaalf hoeken en een zestiende part in de acht hoeken en een achtste part van de zeven hoeken en de helft van twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van Nicolaas van Renesse baron d'Eldere en Mansuij en vrijheer van Assendelft.
63 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Cornelis van Aerssen heer van Spijck en Sommersdijck met een vierde part van de twaalf hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van zijn overleden vader Franchois van Aerssen.
64 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan de Knuijdt met een vierde part in de zeven hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Cornelis van Geldre, rentmeester, procuratie houder van Johan van Arckel.
64a Voor Marinus van Vrijbergen en Pieter de Vroo, leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland, transporteert Cornelis van Geldre, procuratie houder van Johan van Arckel aan Johan de Knuijdt een vierde part in de zeven hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van diens moeder Anna van Steenlandt
65 Raad en stadhouder Diederik van Bemmel bevestigt dat de leenmannen van het vorstendom Gelre en graafschap Zutphen Martin Philips de Zoete en Godefrid van Marwick belenen Leopold Philip Carll vorst van Salm zu Wilt en zijn echtgenote jonkvrouwe Anna Maria van Bronchorst tot Anholt met hun heerlijkheden in het graafschap en Oud- en Nieuw-Vossemeer.
65a Raad en stadhouder Diederik van Bemmel bevestigt dat de leenmannen van het vorstendom Gelre en graafschap Zupthen Martin Philips de Zoete en Willem Ruijsinck toestaan dat Dierick van Bronckhorst Batenburg heer van Anholt zijn heerlijkheden Baer en Lathum in het vorstendom Gelre en het graafschap Zutphen en het aandeel in Oud- en Nieuw-Vossemeer verkoopt aan Leopold Philip Carll vorst van Salm zu Wilt en zijn echtgenote jonkvrouwe Anna Maria van Bronchorst tot Anholt.
66 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Hendrick Tibault burgemeester van Middelburg met een vierde part in de twaalf hoeken, een zestiende part in de acht hoeken, een achtste part in de zeven hoeken en tenslotte de helft van twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Leopold Philip Carl van Salm en zijn echtgenote Maria Anna gravin van Anholt
66a Voor Marinus van Vrijbergen en Pieter de Vroo, leenmannen van de graaflijkheid van Zeeland, transporteert Leopold Philip Carl van Salm en zijn echtgenote Maria Anna gravin van Anholt aan Hendrick Tiboudt een vierde part in de twaalf hoeken, een zestiende part in de acht hoeken, een achtste part in de zeven hoeken en de helft van twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer.
68 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Huijssen heer in Cattendijk met een vierde part in de zeven hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van zijn overleden grootvader Johan de Knuijdt.
69 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Marinus Corvincx met een vierde part in de twaalf hoeken en een zestiende part in de acht hoeken en een achtste part in de zeven hoeken en de helft van twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van de overleden heer Van Maelstede.
70 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck met een vierde part in de twaalf hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van zijn overleden vader Cornelis van Aerssen heer van Spijck en Sommelsdijck.
71 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Hendrick Tibault met een vierde part in de twaalf hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck.
71a Voor Johan I. van Vrijberghen en Joan M. van Vrijberghen, leenmannen van de grafelijkheid van Zeeland transporteert Cornelis van Aerssen heer van Sommelsdijck aan Hendrick Thibault een vierde part in de twaalf hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer
73 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Joan Fred. de Mauregnault met met een dertiende deel min vier gemeten en 138 roeden van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van de graaflijkheid aan wie het vervallen was na het overlijden van Marinus Corvincx.
73a De gecommitteerde raden van Zeeland verkopen aan Joan Fred. de Mauregnault een dertiende deel min vier gemeten en 138 roeden van de tienden van de landen van Vossemeer aan de raden vervallen bij het overlijden van Marinis Corvincx.
74 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Henrietta Jacoba Turcq met een twaalfde deel in de vijf hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer haar toegekomen na de dood van haar moeie Josina van Vrijberghen.
75 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Joan Turcq met de helft van een zesde part in de vijf hoeken van de tienden van de landen van Vossemeeer hem toegekomen na de dood van zijn zuster Henrietta Jacoba Turcq.
76 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Joan Turcq met een zesde van de vijfzesde in de vijf of zeven hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer hem toegekomen na de dood van zijn nicht Joanna Maria Roseveldt.
77 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Marinus van Vrijberghe met een zesde van de vijfzesde in de vijf hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer hem toegekomen na de dood van zijn zuster Cornelia van Vrijberghe.
78 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen don Melchior Josephus de Villegas baanderheer van Pellenberg en van het Roomse Rijk met een vierde part in de acht hoeken en een achtste part in de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer bekomen na het overlijden van Jacob Campe.
79 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Frederick graaf van Flodorff met een zestiende part in de heerlijkheid van Vossemeer bekomen na het overlijden van Jannetta Margrietta Huijssen gravin van Flodorff.
80 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Joan Turcq met een twaalfde part in de vijf hoeken en een zesde in vijf zesde part in de vijf hoeken, ook genaamd de zeven hoeken, van de tienden van de landen van Vossemeer bekomen na het overlijden van zijn oom Marinus Jan van Vrijberghe.
81 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Willem Ferleman met een twaalfde deel in de twaalf hoeken en een deel in de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer bekomen van Hendrick Roosevelt, secretaris van Rotterdam.
82 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Willem graaf van Flodorf met een zestiende part in de heerlijkheid van Vossemeer gekomen van Frederik van Flodorf.
82a Voor Samuel van Doreslaer, Johan Bodel en Cornelis van Cromstrien, leenmannen van Zeeland, transporteert Frederik graaf van Flodorf Wartensleben aan zijn broer Wilhelm graaf van Flodorf Wartensleben een zestiende part in de heerlijkheid van Vossemeer.
83 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Turcq met de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, Stelblok de Grooten Wouter, Pier Lemsen Moerdijk, Vroonen De Groote Gemeente, de Kleenen Wouter en vroonen in Nieuw-Vossemeer van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Johan van Vrijberghe.
83a Voor Samuel van Doreslaer en Cornelis van Cromstrien, leenmannen van Zeeland, transporteert Johan van Vrijberghe aan Johan Turcq de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, Stelblok de Grooten Wouter, Pier Lemsen Moerdijk, Vroonen De Groote Gemeente, de Kleenen Wouter en vroonen in Nieuw-Vossemeer van de tienden van de landen van Vossemeer.
84 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Jan Jacob van Vrijberghe met de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, de helft van vijfzesde part, en drie keer een zesde van het vijfzesde part en nog een twaalfde deel van een zesde part van de tienden van de landen van Vossemeer gekocht van Willem Frederik Turcq.
84a Voor Cornelis van Cromstrien en Michiel Carel van Lichtenbergh, leenmannen van Zeeland, transporteert Willem Frederik Turcq aan Jan Jacob van Vrijberghe de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, de helft van vijfzesde part, en drie keer een zesde van het vijfzesde part en nog een twaalfde deel van een zesde van de tienden van de landen van Vossemeer.
85 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Alexander Carel graaf van Flodorf Wartensleben met een zestiende part in de heerlijkheid van Vossemeer gekomen van zijn overleden broer Willem graaf van Flodorf Wartensleben.
86 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen jhr Charles Francois Pieter baron van Spangen met een twaalfde part in de twaalf hoeken en een achtste part in de 8 hoeken en nog een vierde part in de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van zijn overleden neef Carel Louis Joseph graaf van Spangen.
87 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Pieter van den Brande zoon van Ridder en baronnet Petrus van den Brande, 15 jaar oud, met een zestiende part in de heerlijkheid van Vossemeer gekomen van opvolger van Hendrik IX Reuss heer en graaf van Platten, en diens vrouw Amalia Esperance gravin van Flodorf Wartensleben heer en vrouwe van Dort Stavenisse
87a Voor Cornelis van Cromstrien, Michiel Carel van Lichtenbergh en Anthonij Cras, leenmannen van Zeeland, transporteert Hendrik IX Reuss heer en graaf van Platten, en diens vrouw Amalia Esperance gravin van Flodorf Wartensleben heer en vrouwe van Dort Stavenisse aan Johan Pieter van den Brande zoon van Ridder en baronnet Petrus van den Brande een zestiende part in de heerlijkheid van Vossemeer.
88 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Alexander Johan Hieronymus Huijsse van Cattendijke met de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, de helft van vijfzesde part, en drie keer een zesde van het vijfzesde part en nog een twaalfde deel van een zesde van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van Jan Jacob van Vrijberghe
88a Voor Cornelis van Cromstrien, Michiel Carel van Lichtenbergh en Anthonij Cras, leenmannen van Zeeland, transporteert Jan Jacob van Vrijberghe de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, de helft van vijfzesde part, en drie keer een zesde van het vijfzesde part en nog een twaalfde deel van een zesde van de tienden van de landen van Vossemeer aan Alexander Johan Hieronymus Huijsse van Cattendijke voor de gemeene heerschappen.
89 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Willem Ermerins in twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer, de ene de kleine heer van Mallenhoek waarvan de ene helft kwam van Johan Frederick de Mauregnault en de andere helft van Johan Hieronymus Huijssen
90 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Pieter Recxstoot in een dertiende deel min 4 gemet en 138 roeden in de polder van Oud-Vossemeer genaamd Croesers tienden gekomen van Johan Frederick de Mauregnault.
91 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Pieter van den Brande met een vierde part en een achtste in de acht hoeken gekomen van Charles Francois Pieter Baron van Spangen, een vierde en een achtste gekomen van don Melchior Josephus de Villegas, een zestiende gekomen van Johan Frederick de Mauregnault, een zestiende gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een achtste gekomen van Wessel Eduard Ferleman. Zijnde het totaal van de acht hoeken.
92 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Jan Willem van Rosevelt met een twaalfde part gekomen van Charles Francois Pieter baron van Spangen, een vierde gekomen van Johan Frederik de Mauregnault, een vierde en nog een vierde, gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een twaalfde van Wessel Eduard Ferleman, en een twaalfde gekomen van Jacomina Geldersman. Zijnde het totaal van de twaalf hoeken.
93 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Isebree met een achtste part gekomen van Johan Frederik de Mauregnault, een achtste part gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een vierde part gekomen van Melchior Josephus de Villegas, de helft gekomen van Jacomijna de Geldersman. Zijnde het totaal van de zeven hoeken.
95 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Adriaan Catshoek met de alle verschillende parten van de acht hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer gekomen van Johan Pieter van de Brande Pieterszoon
96 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Jacobus Ermerins met de twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer, de kleine heer van Mallenhoek en de Groote heer van Mallenhoek beiden verdeeld in twee percelen gekomen van Johan Willem Ermerins. Zijnde het totaal van de twee hoeken.
97 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Anna Hugronje weduwe van Alexander Johan Hieronimus Huijssen heer van Kattendijke t.b.v. haar zoon Johan Hieronimus Huijssen met de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, Stelblok de Grooten Wouter, Pier Lemsen Moerdijk, Vroonen De Groote Gemeente, de Kleinen Wouter en vroonen in Nieuw-Vossemeer gekomen van zijn vader.
98 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Jan Cornelis van Hoorn heer van Burgt met met een achtste part gekomen van Johan Frederik de Mauregnault, een achtste part gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een vierde part gekomen van Melchior Josephus de Villegas, de helft gekomen van Jacomijna de Geldersman. Zijnde het totaal van de zeven hoeken voorheen verleend op Johan Isebree.
99 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Willem Jacob Huijssen heer van Kattendijke, oud 22 jaar, met de helft van vijfzesde part in de vijf hoeken, genaamd de andere zeven hoeken, bestaande uit Stelblok de Grooten Wouter, Pier Lemsen Moerdijk, Vroonen De Groote Gemeente, de Kleinen Wouter en vroonen in Nieuw-Vossemeer gekomen van Johan Hieronymus Huijssen heer van Kattendijke.
100 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Steven Mathijs Snouck Hurgronje met een vierentwintigste part in de heerlijkheid van Vossemeer gekomen van zijn overleden broer Adriaan Izaak Hurgronje.
101 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen van Nicolaas Johan van Hoorn heer van Burgt met een achtste part gekomen van Johan Frederik de Mauregnault, een achtste part gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een vierde part gekomen van Melchior Josephus de Villegas, de helft gekomen van Jacomijna de Geldersman. Zijnde het totaal van de zeven hoeken voorheen verleend op Jan Cornelis van Hoorn heer van Burgt.
102 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Anna Catharina Elias weduwe van de Steven Mathijs Snouck Hurgronje ten behoeve van Adriaan Isaac Snouck Hugronje , 8 jaar oud, met een vierentwintigste part in de heerlijkheid van Vossemeer gekomen van voornoemde Steven Mathijs.
103 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Johan Adriaan van de Perre heer van Nieuwerve, Welzinge en Evertswaard met een achtste part gekomen van Johan Frederik de Mauregnault, een achtste part gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een vierde part gekomen van Melchior Josephus de Villegas, de helft gekomen van Jacomijna de Geldersman. Zijnde het totaal van de zeven hoeken voorheen beleend op Nicolaas Johan van Hoorn heer van Burgt.
104 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Samuel Boeije met de twee hoeken van de tienden van de landen van Vossemeer, de kleine heer van Mallenhoek en de Groote heer van Mallenhoek beiden verdeeld in twee percelen gekomen van Jacobus Ermerins. Zijnde het totaal van de twee hoeken.
105 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Jan van IJsselstein, heer van Renesse en Moermond, met een achtste part gekomen van Johan Frederik de Mauregnault, een achtste part gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een vierde part gekomen van Melchior Josephus de Villegas, de helft gekomen van Jacomijna de Geldersman. Zijnde het totaal van de zeven hoeken voorheen beleend op Johan Adriaan van de Perre heer van Nieuwerve, Welzinge en Evertswaard.
106 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Adriaan Isaack Snouck Hurgronje, met een twaalfde part gekomen van Charles Francois Pieter baron van Spangen, een vierde gekomen van Johan Frederik de Mauregnault, een vierde en nog een vierde, gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een twaalfde van Wessel Eduard Ferleman, en een twaalfde gekomen van Jacomina Geldersman. Zijnde het totaal van de twaalf hoeken hiervoor beleend op Johan Willem van Rosevelt.
107 De gecommitteerde raden van Zeeland belenen Adriaan Isaack Snouck Hurgronje, met met een vierde part en een achtste in de acht hoeken gekomen van Charles Francois Pieter Baron van Spangen, een vierde en een achtste gekomen van don Melchior Josephus de Villegas, een zestiende gekomen van Johan Frederick de Mauregnault, een zestiende gekomen van Johan Hieronimus Huijssen, een achtste gekomen van Wessel Eduard Ferleman. Zijnde het totaal van de acht hoeken.
353 Anthonis Haneron, aartsdiaken van Kamerijk, proost van Berghen in Henegouwen, raad van de hertog van Bourgondië, en Adriaan van der Ee, raad van de hertog van Brabant, doen uitspraak in het geschil, gerezen tussen Adriaen van Bloys, heer van Treslonghe, ridder Jan van Noirtwijck, Jan van Botlant Pieters zoon, Jan van Dorne, Clays Henrix zoon van Wissenkerke, Jacob van Bleyswyc Jacops zoon de oude, Adam Bertelmees zoon en Jan Willems zoon, heren van Vossemeer, aanleggers en klagers, tegen Jan van Glimes, heer van Bergen op ten Zoom, over de visserij in de gemene weide genaamd "But in den Boesem" en over het recht op een stuk gors, deel van het Isliters gors, gelegen aan de noordzijde van Hazartshille en over de visserij, geheten Beuckelenberch. Als commissarissen gesteld, om het geschil finaal op te lossen, nadat er over geprocedeerd was, zijn zij naar Tholen en Sherboudiinspolder gekomen, om informaties in te winnen. De heer van Bergen zal de heren van Vossemeer in het ongestoorde bezit van hun rechten laten. De heren van Vossemeer laten de heer van Bergen in het gebruik van de Hazarts Hill en vandaar langs de Vertisen Vaart, waar zij erkent hebben geen rechten te bezitten. Het proces voor de Grote Raad zal beëindigd zijn.
353 De schout, burgemeesters, schepenen en raad van Delft geven vidimus van de uitspraak door Anthonis Haneron en Adriaen van der Ee in de zaak tussen de heer van Bergen en de heren van Vossemeer d.d. 18 juli 1458
354 Het hof van Holland, gezien de uitgiftebrief van het land van Vossemeer, waarvan de deken en het kapittel van Sint-Marie in den Hage vidimus gegeven hebben, verleent aan de heren van Vossemeer verlof, om, in afwijking van andere bevelen, in hun gebied moer te steken en woud te branden. Het verzoek daartoe is gedaan door Mr. Anthonis Hanneron, proost van Sint-Donass te Brugge en mr. Jacob Cruesink, beide deelgenoten in de heerlijkheid van Vossemeer.
356 Philips, koning van Spanje en graaf van Holland en Zeeland, oorkondt, dat die van Vossemeer zich beroepen op het privilege, door hertog Willem van Beieren in 1410 verleend, waarmede zij sustineren tot slechts 1/3 der lasten van de andere plaatsen van Tholen gehouden te zijn. Na vele moeilijkheden hebben zij zich, bij het afscheid van de regentes der Nederlanden, laten overhalen, bij provisie en zonder prejudice als de anderen in Zeeland te betalen. Ook was hun in het voor uitzicht gesteld, o.a. bij brieven van 19 juli 1547, dat hun zaak door de raad van de graaf beslist zou worden. De koning draagt de deurwaarder van de Grote Raad op, de procureur-generaal te doen dagvaarden, opdat deze zaak door beide partijen aangespannen kan worden.
356 Cervais Bacheler, deurwaarder bij de Grote Raad, verklaart, dat hij op verzoek van de heren van Vossemeer de procureur-generaal geïnsinueerd heeft, op 6 november a.s. voor de Raad te verschijnen.
365 Michael Keyen, pauselijk en keizerlijk notaris, instrumenteert, dat de deken en het kapittel der O.L. Vrouwekerk van Tholen en de heren van Vossemeer, in hun geschillen een akkoord gesloten hebben van deze inhoud: de kerk van Vossemeer zal bij het kapittel geïncorporeerd zijn; het kapittel zal er een pastoor stellen; de heren van Vossemeer zullen voor de tienden jaarlijks 12 pond groten vlaams aan het kapittel betalen; die som zal verzekerd zijn op de tienden van Oude Vossemeer; Kerkpolder, Slabbecorn, Kykuyt, Karnemelkland, Leguyt en Hicke; het kapittel zal de "vrone" hebben waar pastoor Jan op woont, als hij dood is; het kapittel zal een som ineens van 31 pond krijgen; het erkent verder geen recht op tienden te hebben; deze afstand moet door de paus bekrachtigd worden. Bij een nieuwe bedijking zal het kapittel het honderdste gemet hebben, en alle rechten, die de pastoor voorheen had of kreeg in zulk geval, aan deze zijde van het water. In het proces, dat hangt tussen het kapittel van Bergen en de heren van Vossemeer, over de tienden in Brabants gebied, zal het kapittel van Tholen 1/5 deel der kosten bijdragen; geregeld wordt, wat er dient te geschieden als de heren van Vossemeer dit proces winnen of verliezen.
365 Michael Keyen de Breda, pauselijk en keizerlijk notaris instrumenteert, dat de deken en het kapittel van de collegiale O.L.Vrouw van Tholen en de heren van Vossemeer in de geschillen, die tussen hen gerezen zijn over de tienden der landen en andere rechten, een akkoord gesloten hebben, dat in de akte is opgenomen.
365 Jacobus Raet en Anthonis Jacobi,clerici en pauselijke en keizerlijke notarissen, instrumenteren, dat de deken en het kapittel van de Sint-Gertrudiskerk en Johannes Lachaert en het kapittel van O.L.Vrouw van Tholen hun geschillen wensen te beëindigen over de tienden in de polder van Kykuyt. Zij wijzen arbiters aan, om een uitspraak te doen.
365 Anthonius Jacobi, clericus en notaris, instrumenteert, dat de aangewezen arbiters een uitspraak hebben gedaan in de zaak tussen het kapittel van Tholen en de heren van Vossemeer over de tienden van Kykuyt,
365 De deken en het kapittel van Bergen op Zoom, en Jan Lachaert, priester en pastoor van Halsteren, oorkonden, dat zij in de geschillen, ontstaan enerzijds tussen hen en het kapittel van Tholen, anderzijds tussen hen en de heren van Vossemeer, inzake de tienden van Kykuyt, Mr. Wouter van der Beke en Mr. Wouter van der Beke en Mr. Andries van Haegen uitspraak hebben laten doen, waaraan de heren van Vossemeer zich gehouden hebben. Omdat deze beslissing hen, deken en kapittel, toch niet geheel welvallig was, hebben zij met de heren van Vossemeer een nieuw akkoord gesloten.
366 De deken en het kapittel van de collegiale kerk van Bergen op Zoom verklaren, dat zij met de heren van Vossemeer een akkoord gemaakt hebben over het 100e gemet, het kapittel toekomend, in de polder de Hicke, herdijkt in het jaar 1561, wegens het parochierecht en de tienden.
367 Nicolaus de Castro, bisschop van Middelburg, en de heren van Vossemeer sluiten een akkoord over de uitoefening van de geestelijke jurisdictie.
368 Johan van Wythem, markies van Bergen, jonker Friederick van Renesse, Gillis van Wolffwinckel, Mr. Geraerdt Adriaense van Duyvelant, jonker Huybrecht van Wissenkercke, jonker Anthonis van Dornick en Jan Adriaenssen, heren van Vos­semeer, oorkonden, dat zij Gregorio del Plano en Ferdinando de Pieters gevolmachtigd hebben, om bij de staten van Zeeland te protesteren tegen de nieuwe en ongehoorde manier van gijzeling, die de rentmeester Joost Marinus zoon van Suytlant toepast op de rentmeester en andere onderzaten wegens de betaling van de geestelijke goederen, en dragen hem op, met de staten te confereren.
1459 Philips, hertog van Bourgondië en graaf van Holland en Zeeland, geeft aan de heren van Vossemeer verlof, om de misdadigers in één van zijn gevangenissen te doen opsluiten, omdat zij zelf wegens de pas voltooide dijkage, nog geen geschikte plaats hebben.
1460 Johannes Bryel, clericus en pauselijk en keizerlijk notaris, instrumenteert, dat Wilhelmus van der Bouckorst, baljuw van de heren van Vossemeer, hem een verklaring heeft overhandigd inzake de misdaden, door Merten Claiss, Jan de bastaard en anderen in Zeeland gepleegd, en de redenen, waarom hij de gevange­nen aan de commissaris van de koning heeft overgeleverd; met insertie.
1464 Vincent Corvincxz erkent, dat hij aan Quirijn Adriaensz en Corvinck Claesz de som van 12 pond groten vlaams schuldig is, wegens een klein scheepje, dat zij hem geleverd hebben.
1465 Cornelis Piers zoon, Johannes Adriaens zoon en Pieter Jans zoon Catte, schepenen van Vossemeer, oorkonden dat Willem de Laet en Hubrecht van der Aert een schepenbrief van Hoogstraten vertoond hebben waarin staat, dat Jan Reyns, die aldaar terecht staat, van doodslag in Vossemeer wordt beticht. Diverse getuigen verklaren, dat Jan Reyns met de toenmalige baljuw van Vossemeer, Danckert Jacops zoon, die overleden is, voor dat geval tot een schikking is gekomen.
1485 Het Hof van Holland beslist in de zaak van Joost van Botlant, baljuw, en de schepenen van Vossemeer tegen Jacop Arents zoon inzake een doodslag door hem gepleegd op de persoon van Andries Danckerts zoon, dat het verzoek van de baljuw om renvooi is afgeslagen,.
1592 De schout, burgemeesters schepenen en raad van Delft geven vidimus van de oorkonde d.d. 4 juni 1463 waarin Jan, heer van Berghen opten Zoom, heer van Glimes enz., Adriaen van Bloys, heer van Treslonge, ridder, Jan van Doornike, Jan van Borland en Clais Henrycx zoon van Wissenkerke, gevolmachtigden van de heren van Vossemeer, sluiten over het gebruik der gronden en erven van Hazarts Hille het volgende accoord: 1. de heer van Bergen zal altijd houden de dijk, die hij "op desen tijd" laat leggen aan het nieuw land de Rubere, vanaf de Hazarts Hille kreek tot aan de palen, die gestoken zijn. Buiten de berm van de dijk zullen vijf roeden land van Bergen zijn. 2. de heren van Vossemeer mogen aan de dijk van Bergen aansluiten; de berm van de dijk zullen zij eerbiedigen.
1593 Kaerl, rooms keizer en graaf van Holland en Zeeland, oorkondt dat Anthonis van Zurckel een rentebrief heeft gekocht, lastend op de domeinen van Holland.
1593 Dirick Heeren Philips zoon, Thomas van der Hoevaert Roechus zoon en . . . Brouwer Arents zoon, schepenen van Dordrecht, oorkonden, dat Niclaes Wouters zoon van den Borch aan Jan van Muyssenborch een rentebrief van 100 ksg. per jaar overdraagt, lopend op de domeinen van Holland.
1593 Jacob Adriaens zoon, Frans Anthonis zoon en Jan van Slingelant, schepenen van Dordrecht, oorkonden, dat Aerden van Liebergen, koopman van 's-Hertogenbosch al zijn rechten op Claes van de Burch Wouters zoon overdraagt, beschreven in de getransfigeerde brief
1593 Henrick van Daesdonck en Jan van der Noot, schepenen van Antwerpen, oorkonden, dat Jaspar van Surck, koopman en poorter van de stad, in naam van zijn broer Balthasar, aan Aerden van Lieberghen, koopman van 's-Hertogenbosch, een som van 100 pond groten vlaams overdraagt, die hij heeft op de grafelijkheid van Holland.
1593 Robert de Bourgoigne, raad en ontvanger-generaal van de keizer, verklaart van Anthonie van Zurckel de som van 1600 pond groten vlaams ontvangen te hebben wegens de koop van een rentebrief op de domeinen van Holland, overeenkomstig de brief van de keizer d.a. 9 juli 1551.
1642 Jan van den Zanden, rentmeester-generaal van de heer van Bergen op Zoom, oorkondt, dat hij zich gisteren begeven heeft op de dijk tussen de landen van Glymes en van Kiecuyt, dat nu door de heren van Vossemeer wordt bedijkt, om er met Ydo Janszone van der Tholen, als heerschap en rentmeester van Vossemeer en met Peter Adriaenss, kastelein van Halsteren en medebedijker, de volgende punten vast te leggen: de heer van Bergen pretendeert het recht op een zeker deel van het nieuwe land genaamd Poppenmoerdijck; en langs de dijk (van Glimes) een strook land van 5 roeden breedte. Deze eisen worden door de tegenpartij afgeslagen. Na veel woorden, "die hier te langhe waren te verhalen", wordt een accoord bereikt, voornamelijk omtrent het vrijwaren van schaden uit de bedijking. Tevens zal de heer van Bergen enig nieuw land in bezit krijgen.
1647 De heren van Vossemeer oorkonden, dat zij overeen gekomen zijn het slik te bedijken dat gelegen is tussen de polder Kykuyt aan Brabant, vanaf de noordhoek van die polder langs de zuidzijde van de kreek, genaamd Both in den Bosem, tot aan de Sinte Ontcommerspolder, Dit gore is voorheen geverst geweest onder de naam Voordaghe. De nadere voorwaarden van de bedijking worden vastgesteld, onder andere dat het land zal vallen onder alle rechten van de heren van Vossemeer, door graaf Willem d,a. 1410 verleend, van wiens brief transsumpt gegeven wordt.
1650 Philips, koning van Spanje en graaf van Holland en Zeeland, beschikt op het rekest van Cornelis Jansz, van Bergen, poorter van de stad Tholen, als voogd van Marinus Jacobszoon. Deze laatste was gerechtigd in het deel van wijlen Mr. Jacob Croesinij in de twee gorzen, het ene Jan Huygensteur Hille en het andere 's Gravengorse genaamd Vrijberghe met ambachtsheerlijkheid onder Tholen gelegen. Nu hebben de heren van Vossemeer onlangs octrooi verkregen om hun gorzen en uitlanden te ontginnen; zij willen de dijk leggen over de voornoemde gorzen en aarde halen uit de grond van Vrijberghe. De koning geeft die van Vossemeer bevel, van dit voornemen af te zien, of hun redenen van weigering voor de Raad van Holland te brengen.
1653 Willem, prins van Oranje en de heren van Vossemeer, oorkonden, dat zij een akkoord gesloten hebben over de bedijking van de grenzen, gelegen in de landen van Steenbergen en Vossemeer, oost van de Eendracht, noord van Mattemborch en de Heye, op deze voorwaarden: er zal een dijk van west naar oost gelegd worden, tussen het gors van Vossemeer en het gors van de Heenen; de dijk zal gezamenlijk gelegd worden: van de hoek van Kykuyt noordwaarts over de Plaete naast het diep van Boekelenborch en oostwaarts aansluitend aan de Graaf Hendrikpolder, waar die dijk samenkomt met die van de Heye. Nadere voorwaarden worden vastgesteld.
1831 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Johan Guilielmus Schorer met tweederde deel in de helft van twee gorsen genaamd Jan Huigenshille en 's Gravengors genaamd Vrijberghe gekocht van Johan Hendrik Noeij.
1831 Marinus van der Vliet en Jacob Joan van Stapele, schepenen van Tholen, verklaren dat door Johan Hendrik Schorer gekocht is tweederde deel in de helft van twee gorsen genaamd Jan Huigenshille en 's Gravengors genaamd Vrijberghe van Johan Hendrik Noeij.
1832 Gerrit ten Hage, leenman van Zeeland en Adriaan van der Schoor en Jan van Manen, schepenen van Tholen, verklaren dat Jacobus Abraham ten Hage heeft verkocht aan Marinus Anthonij Catshouk namens de heerlijkheid van Oud- en Nieuw-Vossemeer tweederde deel in de helft van twee gorsen genaamd Jan Huigenshille en 's Gravengors genaamd Vrijberghe.
1832 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Marinus Anthonij Catshouk namens de heerlijkheid Oud- en Nieuw-Vossemeer met tweederde deel in de helft van twee gorsen genaamd Jan Huigenshille en 's Gravengors genaamd Vrijberghe gekocht van Jacobus Abraham ten Hage.
1833 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Marinus Anthonij Catshouk namens de heerlijkheid Oud- en Nieuw-Vossemeer met tweederde deel in de helft van twee gorsen genaamd Jan Huigenshille en 's Gravengors genaamd Vrijberghe gekocht van Jacobus Abraham ten Hage.
1833 Johan Jacob van Lichtenbergh, Diederik Vleugels en Johan van der Burcht van Lichtenbergh verklaren bij gebrek aan leenmannen dat de erfgenamen van Maria Elisabeth de Beaufort verkopen aan Johannes van Noorden tweederde deel van de helft van Jan Ruigroksdeel van de gorsen van Vrijberghe
1834 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen de heerlijkheid Oud- en Nieuw-Vossemeer met tweederde deel in de helft van twee gorsen genaamd Jan Huigenshille en 's Gravengors genaamd Vrijberghe overgedragen door Jacob Willem Huijssen, heer van Kattendijke .
1835 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen de heerlijkheid Oud- en Nieuw-Vossemeer met tweederde deel in de helft van twee gorsen genaamd Jan Huigenshille en 's Gravengors genaamd Vrijberghe overgedragen door Jacob Hendrik Schorer afkomstig van Joan Gulielmus Schorer.
1837 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen de heerlijkheid Oud- en Nieuw-Vossemeer tweederde deel van de helft van Jan Ruigroksdeel van de gorsen van Vrijberghe gekomen van Petronella Dorothea Turcq
1837 Diederik Vleugels, Johan van der Burcht van Lichtenbergh en Jacob Johan van Stapele verklaren bij gebrek aan leenmannen dat Daniel de Bruijn namens Petronella Dorothea Turcq gehuwd met Jacobus Johannis de Bruijn verkoopt aan de heerlijkheid Oud- en Nieuw-Vossemeer tweederde deel van de helft van Jan Ruigroksdeel van de gorsen van Vrijberghe
1838 De gecommitteerde raden van de Staten en graaflijkheid van Zeeland belenen Jan Cornelis de Bruijn met tweederde deel van de helft van Jan Ruigroksdeel van de gorsen van Vrijberghe gekomen van wijlen zijn moeder Petronella Dorothea Turcq
1909 De staten van Zeeland verlenen aan de portionarissen van de hoge heerlijkheid Vrijberghe octrooi, om een schor ter grootte van 128 gemeten te bedijken, en geven bepaalde vrijdommen.
1911 De staten van Zeeland verlenen aan de portionarissen van de hoge heerlijkheid Vrijberghe octrooi, om een schor ter grootte van 25 gemeten te bedijken, en geven bepaalde vrijdommen.
1917 Karel, hertog van Bourgondië en graaf van Holland en Zeeland, oorkondt dat hij Jacob Yde zoon en Yde Jacobs zoon aanstelt als gezworen landmeters in Tholen, Schakerlo, Vossemeer en Poortvliet
1920 Jeronimus van Seroeskercke, ridder, raad van de graaf van Holland en Zeeland en rentmeester van Beoosterschelde, oorkondt, dat na de uitspraak van de Grote Raad van Mechelen d.d. 20 februari 1551 Charles van Bourgoignen, heer van Sommelsdijk, erkend dient te worden als heer van Sint-Annaland, Hannevosdijk en Moggershil, en dat de vroegere kopers, namelijk bovengenoemde Seroeskercke, Willem Symon Maerts zoon en Cornelis Hermans zoon Hubert, afstand van hun aanspraken doen. Charles van Bourgoignen heeft het leen op de gebruikelijke manier verheven
6 Gillis van Wissenkerke, regent van het land van Vossemeer, oorkondt, dat hij in naam van de heren van Vossemeer de gorzen van Oud Vosmaer ter bedijking uitgeeft tot die omvang, als de bedijkers believen zal. Het land moet half maart a.s. aanvaard worden. Het zal ten eeuwigen dage onder het gerecht van Vossemeer blijven. De heren van Vossemeer reserveren zich het vierde gemet "vrij en vroon". De vroonte zal echter tienden betalen en overigens schotplichtig zijn. De heren behouden zich eveneens alle dijken, vogelarijen, visserijen en malerijen voor, kortom alle heerlijke rechten, benevens de tienden, dat is het tiende lam, de elfde schoof en de elfde maat van zaad. Het delven van daring is verboden. Zij die het land bedijken en die er later wonen, zullen genieten van de privilegies, door de grafelijkheid van Holland en Zeeland aan de heer en inwoners van Vossemeer gegeven, van Willem, graaf van Holland d.a. 1410 en 1415, waarvan de oorkonden worden geïnsereerd. Nadere voorwaarden worden vastgesteld, o.a. over het gebruik van het land, de schepenen, de herdijking in geval van overstroming. Pieter van Botlant, regent van het land van Vossemeer, heeft bepaald, dat men als tiende van elk gemet mede twee engelse nobelen geven zal, en bezegelt de brief mede. Gillis van Wissenkerke heeft bij gebrek van zijn zegel Henderik Olaartsen gevraagd te zegelen. Tevens hebben Gillis en Pieter voorn, de brief doen zegelen met het zegel van de heren van Vossemeer, en met de zegels van de schepenen van Vossemeer, te weten Claas Simons, Henderik Jansen, Claas Willems en Jan Huygen.
2 Willem, graaf van Holland en Zeeland, oorkondt, dat hij om de getrouwe dienst door Jan de bastaard van Blois, Gerart van Zeyl, Helwich van Doornick, Pieter van Botlant, Jan Heerman en Laureys van Overvest, zijn vader en hem bewezen, nu zij het land van Vosmaer bedijkt hebben, hen nog verkoopt en uitgeeft: "het water van Vosvlied naast het land van den Broek en de uitergorzen, daar aan gelegen; vandaar tot Merlo, vandaar in Grevewege (Grevemengen); vandaar tot Strijn, vandaar in de Vertrijsen Vaart; vandaar in 't Hasers Hille strekkende langs de diepten van Eendraagt tot de Noortketen van Tholen toe, en alzoo omme langs de vrijheid van Vosmaer". Zij die in het land van Vossemeer "geambacht" zijn, zullen deze gronden, ieder volgens zijn aandeel, hebben en gebruiken op gelijke voet en samen met het ambacht van Vossemeer, met deze uitzondering, dat zij in het nieuwe land zullen mogen moeren, (" die tot moerdijken te bedijken en uyt te moeren of zonder moerdijcken met opdragtsnroff anders uyt te moeren metten branden en alles dat den moerdijcksen regte toebehoort". De graaf heeft hiervoor ontvangen "in ons zelfs handen zoo veel dat het ons genoegt".
2a Willem, graaf van Holland en Zeeland, oorkondt, dat hij om de getrouwe dienst door Jan de bastaard van Blois, Gerart van Zeyl, Helwich van Doornick, Pieter van Botlant, Jan Heerman en Laureys van Overvest, zijn vader en hem bewezen, nu zij het land van Vosmaer bedijkt hebben, hen nog verkoopt en uitgeeft: "het water van Vosvlied naast het land van den Broek en de uitergorzen, daar aan gelegen; vandaar tot Merlo, vandaar in Grevewege (Grevemengen); vandaar tot Strijn, vandaar in de Vertrijsen Vaart; vandaar in 't Hasers Hille strekkende langs de diepten van Eendraagt tot de Noortketen van Tholen toe, en alzoo omme langs de vrijheid van Vosmaer". Zij die in het land van Vossemeer "geambacht" zijn, zullen deze gronden, ieder volgens zijn aandeel, hebben en gebruiken op gelijke voet en samen met het ambacht van Vossemeer, met deze uitzondering, dat zij in het nieuwe land zullen mogen moeren, (" die tot moerdijken te bedijken en uyt te moeren of zonder moerdijcken met opdragtsnroff anders uyt te moeren metten branden en alles dat den moerdijcksen regte toebehoort". De graaf heeft hiervoor ontvangen "in ons zelfs handen zoo veel dat het ons genoegt".
1650 Philips, koning van Spanje en graaf van Holland en Zeeland, beschikt op het rekest van Cornelis Jansz, van Bergen, poorter van de stad Tholen, als voogd van Marinus Jacobszoon. Deze laatste was gerechtigd in het deel van wijlen Mr. Jacob Croesinij in de twee gorzen, het ene Jan Huygensteur Hille en het andere 's Gravengorse genaamd Vrijberghe met ambachtsheerlijkheid onder Tholen gelegen. Nu hebben de heren van Vossemeer onlangs octrooi verkregen om hun gorzen en uitlanden te ontginnen; zij willen de dijk leggen over de voornoemde gorzen en aarde halen uit de grond van Vrijberghe. De koning geeft die van Vossemeer bevel, van dit voornemen af te zien, of hun redenen van weigering voor de Raad van Holland te brengen.
laatste wijziging 13-06-2019
310 beschreven archiefstukken

Kenmerken

Titel:
Charterverzameling Gemeentearchief Tholen
Categorie:
  • Zonder categorie
laatste wijziging 13-06-2019
310 beschreven archiefstukken
 
 
 
Een product van:

Huygens ING De Ree